همه چیز درباره اختلال عملکرد جنسی

گاهی اوقات با موانعی روبرو می‌شویم که سکس را چالش‌برانگیز می‌کند. اگر شما مشکلات روزافزونی را با لذت جنسی یا پاسخ جنسی تجربه کنید که باعث پریشانی قابل ملاحظه‌ای در شما بشود ممکن است دچار اختلالات جنسی شده باشید. اختلال عملکرد جنسی به هر مشکلی گفته می‌شود که مانع از رضایت فرد یا زوج از فعالیت جنسی شود.

اختلال عملکرد جنسی می‌تواند بر زندگی روزمره و لذت بردن از سکس تأثیر منفی داشته باشند.

اختلال عملکرد جنسی چیست؟

اختلال عملکرد جنسی مشکلی است که می‌تواند در هر مرحله از چرخه پاسخ جنسی رخ دهد. اختلال عملکرد جنسی از احساس رضایت از فعالیت جنسی جلوگیری می‌کند.

چرخه پاسخ جنسی به طور سنتی شامل میل، فلات (پلاتو)، ارگاسم و فرونشینی است. میل و برانگیختگی هر دو بخشی از مرحله هیجانی پاسخ جنسی هستند. مهم است که بدانید زنان همیشه این مراحل را به ترتیب طی نمی‌کنند.

در حالی که تحقیقات نشان می‌دهد که اختلال عملکرد جنسی رایج است، بسیاری از مردم دوست ندارند در مورد آن صحبت کنند. از آنجایی که گزینه‌های درمانی خوبی برای رفع مشکلات جنسی در دسترس هستند، باید نگرانی‌های خود را با شریک زندگی و متخصصان مربوطه در میان بگذارید.

اختلال عملکرد جنسی زمانی رخ می‌دهد که شما مشکلی دارید که مانع از تمایل یا لذت بردن از فعالیت جنسی می‌شود. افراد در هر سنی اختلال عملکرد جنسی را تجربه می‌کنند، اگرچه با افزایش سن احتمال آن افزایش می‌یابد.

شیوع اختلال عملکرد جنسی

حدود ۴۳ درصد از زنان و ۳۱ درصد مردان گزارش کرده‌اند که مشکلات جنسی را تجربه می‌کنند. یک مطالعه چندملیتی بزرگ در ۲۰۱۷ شیوع اختلال نعوظ در جوانان را حدود بیش از ۳۰ درصد تخمین زده است.

مطالعه‌ی دیگری در ۲۰۱۸ نشان داد که حدود نیمی از زنان (۴۶.۳ درصد) کاهش علاقه به فعالیت جنسی را گزارش کرده‌اند، ۴۷ درصد عدم لیزشدگی واژن و ۳۷.۵ درصد زنان مقاربت دردناک (dyspareunia) را بعد از تولد تجربه می‌کنند.

تمایل جنسی

تمایل جنسی به ظریف ذاتی فرد برای لذت بردن از فعالیت‌های جنسی اشاره دارد که لزوماً محدود به رابطه‌ی جنسی واژینال نیست. تمایل جنسی سیال است – هیچ راه درست و غلطی برای تجربه آن وجود ندارد تا زمانی که به علائق یا تجربه‌های جنسی دیگران کاری نداشته باشید.

تمایلات جنسی بخش اساسی از انسان است و افکار، احساسات و رفتارهای ما را تحت تأثیر قرار می‌دهند. توانایی پذیرش و لذت از بردن از رابطه جنسی به طور مثبتی سلامت جسمانی و روانی شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

اختلالات جنسی

اختلال عملکرد جنسی به زمانی گفته می‌شود که فرد با چالش‌های قابل توجهی در توانایی تجربه لذت یا پاسخ‌دهی جنسی تجربه کند. اگر در فعالیت جنسی، برانگیخته شدن یا تجربه‌ی لذت در حین فعالیت جنسی مشکلاتی وجود دارد ممکن است اختلال عملکرد جنسی وجود داشته باشد.

توجه به این نکته مهم است که همه افرادی که در افکار یا رفتار جنسی خود تغییراتی را تجربه می‌کنند، اختلال عملکرد جنسی ندارند. احساسات و رفتارهای جنسی شما ممکن است با افزایش سن یا تغییر شرایط تغییر کند.

همچنین، به خاطر داشته باشید که آنچه از نظر فعالیت جنسی برای شما طبیعی است ممکن است با آنچه برای دیگران عادی است متفاوت باشد. این در مورد ترجیحات جنسی مختلف و دفعات فعالیت جنسی صدق می‌کند.

انواع اختلال عملکرد جنسی

به طور کلی چهار طبقه‌ی اصلی از اختلالات عملکرد جنسی وجود دارد:

• اختلالات میل جنسی: این اختلالات با پایین بودن علاقه یا میل جنسی مشخص می‌شوند. در واقع اختلالات میل جنسی با فقدان میل جنسی یا فقدان علاقه به رابطه‌ی جنسی تعریف می‌شوند.
• اختلالات برانگیختگی: اشاره به ناتوانی جسمانی برای برانگیختگی جنسی دارد.
• اختلالات ارگاسمیک: با تأخیر یا فقدان ارگاسم مشخص می‌شود.
• اختلالات درد جنسی: با ناراحتی و درد جسمانی در حین فعالیت جنسی مشخص می‌شود.

معیارهای تشخیصی DSM-5 چیست؟

راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) یک کتاب راهنما است که انجمن روانپزشکی آمریکا با دستورالعمل هایی در مورد تشخیص و درمان اختلالات جنسی و بسیاری از بیماری های روانی دیگر منتشر می کند.

در مقایسه با نسخه‌های قبلی، DSM-5 تعداد شرایطی را که آنها به عنوان اختلالات جنسی تعریف می‌کنند، گسترش داده است. متن به روز شده حاوی اطلاعات بیشتری در مورد نارسایی جنسی و اختلالات پارافیلیک است.

کتابچه راهنمای جدید همچنین اختلالات زنانه شامل میل و برانگیختگی را در یک اختلال جدید به نام “اختلال علاقه جنسی/برانگیختگی زنانه” دسته‌بندی می‌کند.

قبل از اینکه یک متخصص مراقبت های بهداشتی تشخیص رسمی اختلال عملکرد جنسی را بدهد، تاریخچه سلامت جسمی و روانی شما را بررسی می‌کند. آنها همچنین از شما سوالاتی در مورد زندگی جنسی شما خواهند پرسید.

برای اینکه متخصص سلامت روان مشکلی را به عنوان اختلال عملکرد جنسی تشخیص دهد، مشکل باید حداقل 6 ماه وجود داشته باشد و در 75٪ تا 100٪ مواقع رخ دهد.

متخصص ممکن است به دنبال علائم زیر باشد که می‌تواند نشان‌دهنده اختلال عملکرد جنسی باشد:

• مشکلاتی در برانگیختگی
• عدم علاقه به رابطه‌ی جنسی
• درد در هنگام مقاربت

اگر این مسائل باعث ایجاد ناراحتی قابل ملاحظه‌ای شوند آنگاه ممکن است اختلال عملکرد جنسی مطرح شود.

توجه به این نکته مهم است که برخی افراد از عدم علاقه به داشتن رابطه جنسی ناراحت نیستند. این افراد تشخیص اختلال عملکرد جنسی را دریافت نمی‌کنند. برای مثال، فردی که غیرجنسی است، کشش جنسی زیادی را تجربه نمی‌کند یا اصلاً تجربه نمی‌کند. این یک وضعیت طبیعی است و به اندازه سایر جنبه‌های جنسی معتبر است.

توصیف اختلالات جنسی

در ادامه به توصیف انواع مختلف اختلالات جنسی می‌پردازیم که به شما در تشخیص مشکلات خود کمک می‌کند.

تأخیر در انزال

انزال تأخیری هنگامی اتفاق می‌افتد که فرد در رسیدن به انزال مشکل داشته باشد یا اینکه به انزال رسیدن او خیلی طول می‌کشد.

عوامل جسمی و روانی مختلفی وجود دارد که ممکن است باعث تاخیر در انزال شود، مانند شرایط پزشکی یا ترس از صمیمیت. مشاوره با متخصص به شما کمک می‌کند تا علت این وضعیت و اینکه آیا دارو ممکن است کمک کند یا خیر را تعیین کنید. داروها ممکن است شامل داروهایی باشد که مسائل فیزیکی را درمان می‌کنند، مانند ویاگرا، یا داروهای ضد افسردگی برای مسائل روانی.

اختلال نعوظ

افرادی که مبتلا به اختلال نعوظ هستند یا به طور کلی به نعوظ نمی‌رسند یا اینکه در حفظ نعوظ در طول رابطه‌ی جنسی مشکل دارند.

دلایل اختلال نعوظ:

• مشکل در جریان خون
• یک اختلال عصبی
• آسیب به آلت تناسلی
• مشکلات روان‌شناختی، مانند استرس یا افسردگی
• مشکلات مرتبط با رابطه
• بیماری پیرونی (بیماری (pay-roe-NEEZ یک بیماری غیر سرطانی ناشی از بافت اسکار فیبری است که روی آلت تناسلی ایجاد می‌شود و باعث نعوظ منحنی و دردناک می‌شود).
• بیماری‌های مزمن
• برخی از داروها

اختلال نعوظ با افزایش سن بیشتر می‌شود. آمارها نشان می‌دهد که ۳۰ میلیون نفر در آمریکا دچار این اختلال هستند. شما می‌توانید با انجام اقداماتی برای حفظ سلامت خود، شانس ابتلا به اختلال نعوظ را کاهش دهید. خوردن وعده‌های غذایی سالم، محدود کردن مصرف الکل و ورزش منظم را در نظر بگیرید. پزشک ممکن است داروهایی را برای افزایش جریان خون در اندام تناسلی و افزایش تحریک جنسی تجویز کند.

اختلال ارگاسمی زنان

اختلال ارگاسم در زنان زمانی اتفاق می‌افتد که در رسیدن به ارگاسم مشکل پیدا کنند. ممکن است عوامل بیولوژیکی یا روانشناختی یا هر دو بر این امر تأثیر بگذارند.

اگر اختلال ارگاسم زنانه را تجربه می‌کنید، یک متخصص سلامت روان ممکن است به شما در درمان این بیماری با ترکیبی از درمان شناختی رفتاری (CBT) و فیزیوتراپی کمک کند.

اختلال علاقه /برانگیختگی جنسی زنان

این وضعیت شامل سطح پایین – یا فقدان – هیجان یا لذت جنسی است. افراد همچنین در هنگام سکس در احساس برانگیختگی فیزیکی مشکل دارند.

در زنان، سایر عوامل کمک‌کننده عبارتند از:

• تغییرات هورمونی بعد از زایمان
• شیر دادن
• یائسگی

علل دیگر عبارتند از:

• فشار خون بالا
• دیابت
• داروهای خاص
• مشکلات رابطه
• مهارهای جنسی
• فشار
• خستگی
• ترس از بارداری

اختلال درد تناسلی لگنی/دخول

این اختلال زمانی اتفاق می‌افتد که زنان در حین مقاربت واژینال احساس درد می‌کنند. اگر یکی از علائم زیر را تجربه کنید می‌تواند نشانه‌ای از ابتلا به این اختلال هستید:

• درد لگن هنگام مقاربت
• درد در هنگام دخول
• ترس یا اضطراب مکرر از درد احتمالی در حین رابطه جنسی
• منقبض شدن عضلات لگنی در حین دخول

اختلال میل جنسی کم‌فعال مردان

تشخیص این اختلال به این معنی است که شما علاقه کمی به فکر کردن یا داشتن رابطه جنسی دارید. فقدان میل جنسی باید به مدت 6 ماه ادامه داشته باشد و باعث ناراحتی شدید شما شود.

تستوسترون پایین می‌تواند باعث از دست دادن میل جنسی در هر فردی شود.

انزال زودرس

انزال زودرس یا زود انزالی اختلالی است که فرد خیلی زودتر از آنچه انتظار دارد یا می‌خواهد در حین رابطه جنسی به ارگاسم می‌رسد. به گفته متخصصان، حدود 1 نفر از هر 3 بین سنین 18 تا 59 سال، این مشکل را تجربه می‌کنند. این وضعیت اغلب یک علت روانی دارد، اما گاهی اوقات، می‌تواند بیولوژیکی نیز باشد.

همچنین ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود:

• سایر عوامل استرس زا روانی
• مهارهای جنسی
• آسیب عصبی
• آسیب نخاع
• داروهای خاص

اختلال عملکرد جنسی ناشی از مواد/دارو

اگر دارو مصرف می‌کنید و در رابطه جنسی مشکل دارید، ممکن است اختلال عملکرد جنسی ناشی از مواد/دارو را تجربه کنید. تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده منظم از برخی داروها مانند MDMA می‌تواند باعث تاخیر در ارگاسم و اختلال نعوظ شود.

مصرف زیاد الکل می‌تواند برانگیختگی جنسی در زنان را کاهش دهد و تستوسترون را در مردان سرکوب و حفظ نعوظ را دشوار کند.

داروهای تجویزشده نیز می‌توانند باعث اختلال عملکرد جنسی شوند. این داروها شامل داروهای ضدافسردگی و داروهای فشار خون است.

چه کسانی به اختلالات عملکرد جنسی مبتلا می‌شوند؟

اختلال عملکرد جنسی می‌تواند هر سنی را تحت تاثیر قرار دهد. این اختلالات در افراد بالای 40 سال شایع‌تر است زیرا اغلب با کاهش سلامت مرتبط با افزایش سن مرتبط هستند.

چه چیزی باعث اختلالات عملکرد جنسی می‌شود؟

علل فیزیکی: بسیاری از شرایط فیزیکی و/یا پزشکی می‌توانند باعث ایجاد مشکلاتی در عملکرد جنسی شوند. این شرایط عبارتند از دیابت، بیماری قلبی و عروقی (رگ‌های خونی)، اختلالات عصبی، عدم تعادل هورمونی، بیماری‌های مزمن مانند نارسایی کلیه یا کبد، و اختلال مصرف الکل و اختلال مصرف مواد. علاوه بر این، عوارض جانبی برخی داروها، از جمله برخی داروهای ضدافسردگی، می‌تواند بر عملکرد جنسی تأثیر بگذارد.

علل روانشناختی: شامل استرس و اضطراب ناشی از کار، نگرانی در مورد عملکرد جنسی، مشکلات زناشویی یا روابط، افسردگی، احساس گناه، نگرانی در مورد تصویر بدن و تأثیرات تروماها و آسیب‌های جنسی گذشته است.

استرس یکی از علل شایع اختلال عملکرد جنسی است. علل دیگر عبارتند از:

• ترومای جنسی
• مسائل روانی
• دیابت
• بیماری قلبی یا سایر شرایط پزشکی
• استفاده مواد مخدر
• استفاده از الکل
• برخی داروهای

چه داروهایی می‌تواند باعث اختلال عملکرد جنسی شود؟

برخی از داروهای تجویزی و حتی داروهای بدون نسخه می‌توانند بر عملکرد جنسی تأثیر بگذارند. برخی از داروها می‌توانند بر میل جنسی و برخی دیگر می‌توانند بر توانایی برانگیختگی یا رسیدن به ارگاسم تأثیر بگذارند. خطر عوارض جانبی جنسی، زمانی که فردی چندین دارو مصرف می‌کند افزایش می یابد.

عوارض جانبی جنسی با داروهای زیر گزارش شده است:

• داروهای بدون نسخه: برخی از آنتی هیستامین‌ها و ضداحتقان‌های بدون نسخه می‌توانند باعث اختلال نعوظ یا مشکلات انزال شوند.
• داروهای ضد افسردگی: داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای، از جمله آمی‌تریپتیلین (Elavil)، دوکسپین (Sinequan)، ایمی‌پرامین (Tofranil) و نورتریپتیلین (Aventyl، Pamelor)
• مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs)، از جمله فنلزین (ناردیل) و ترانیل سیپرومین (پارنات)
• داروهای ضد‌روان پریشی، از جمله تیوریدازین (Mellaril)، تیوتیکسن (Navane) و هالوپریدول (Haldol)
• داروهای ضدمانیا مانند کربنات لیتیوم (Eskalith، Lithobid)
• مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند فلوکستین (پروزاک)، سرترالین (زولوفت) و پاروکستین (پاکسیل).

داروهای زیر ممکن است باعث اختلال نعوظ شوند:

• داروهای ضد فشار خون
• دیورتیک‌ها، از جمله اسپیرونولاکتون (آلداکتون) و تیازیدها (دیوریل، ناتورتین و دیگران)
• مسدودکننده‌های آدرنرژیک، از جمله پرازوسین (مینی پرس) و ترازوسین (هیترین)
• مسدودکننده‌های ب-آدرنرژیک (بتا)، از جمله پروپرانولول (ایندرال) و متوپرولول (لوپرسور)

داروهای زیر ممکن است میل جنسی را کاهش دهند:

داروهای هورمونی:

• لوپرولید (لوپرون)
• گوسرلین (زولادکس)

اختلال عملکرد جنسی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

ابتدا به ساکن خودتان متوجه می‌شوید که چیزی در لذت شما (یا لذت شریک زندگی) از یک رابطه جنسی تداخل دارد. متخصصان معمولاً با یک سابقه کامل علائم و فیزیکی شروع می‌کنند. آنها ممکن است آزمایش‌های تشخیصی را برای رد کردن مشکلات پزشکی که ممکن است منجر به اختلال عملکرد شوند، درخواست کنند. به طور معمول آزمایش‌ها نقش بسیار محدودی در تشخیص اختلال عملکرد جنسی ایفا می‌کند.

ارزیابی نگرش‌ها در مورد رابطه جنسی، و همچنین سایر عوامل احتمالی کمک کننده – ترس، اضطراب، تروما/سوءاستفاده جنسی گذشته، نگرانی‌های مربوط به رابطه، داروها، مصرف الکل یا مواد مخدر و غیره – به پزشک کمک می‌کند تا علت اصلی مشکل را درک و درمان مناسبی را توصیه کند.

اختلال عملکرد جنسی چگونه درمان می‌شود؟

بیشتر انواع اختلالات جنسی را می‌توان با درمان مشکلات جسمی یا روانی زمینه‌ای برطرف کرد. سایر استراتژی‌های درمانی عبارتند از:

دارو: هنگامی که یک دارو دلیل اختلال عملکرد باشد، تغییر در دارو ممکن است کمک کند. مردان و زنانی که دچار کمبود هورمون هستند ممکن است از تزریقات هورمونی، قرص‌ها یا کرم‌ها سود ببرند. برای مردان، داروهایی از جمله سیلدنافیل (Viagra®)، تادالافیل (Cialis®)، واردنافیل (Levitra®، Staxyn®) و آوانافیل (Stendra®) ممکن است با افزایش جریان خون در آلت تناسلی به بهبود عملکرد جنسی کمک کنند.

برای زنان می‌توان از گزینه‌های هورمونی مانند استروژن و تستوسترون استفاده کرد (اگرچه این داروها برای این منظور تایید نشده‌اند). در زنان پیش از یائسگی، دو دارو وجود دارد که توسط FDA برای درمان میل جنسی کم تایید شده است، از جمله فلیبانسرین (Addyi®) و برملانوتید (Vyleesi®).

سکس‌درمانی: درمانگران اغلب مشاوران زناشویی خوبی نیز هستند. برای زوجی که می‌خواهند از رابطه جنسی خود لذت ببرند، کار کردن با یک متخصص آموزش دیده ارزش زمان گذاشتن و تلاش کردن را دارد.

درمان‌های رفتاری: این درمان‌ها شامل تکنیک‌های مختلف، از جمله بینش در مورد رفتارهای مضر در رابطه، یا تکنیک‌هایی مانند خود تحریکی برای درمان مشکلات برانگیختگی و/یا ارگاسم است.

روان‌درمانی: درمان با یک مشاور آموزش دیده می‌تواند به شما کمک کند آسیب‌های جنسی از گذشته، احساس اضطراب، ترس، گناه و تصویر بدنی نامطلوب را برطرف کنید. همه این عوامل ممکن است بر عملکرد جنسی تأثیر بگذارد.

آموزش و ارتباطات: آموزش در مورد رابطه جنسی و رفتارها و پاسخ‌های جنسی ممکن است به شما کمک کند بر اضطراب‌های مربوط به عملکرد جنسی غلبه کنید. گفتگوی باز با شریک زندگی خود در مورد نیازها و نگرانی‌های شما نیز به غلبه بر بسیاری از موانع برای زندگی جنسی سالم کمک می‌کند.

آیا اختلال عملکرد جنسی قابل درمان است؟

موفقیت درمان اختلال عملکرد جنسی به علت اصلی مشکل بستگی دارد. برای اختلال عملکردی که مربوط به شرایطی است که قابل درمان است، چشم‌انداز امیدوارکننده‌ای وجود دارد.

کلام آخر

لطفاً بدانید که اختلال عملکرد خفیف مرتبط با استرس، ترس یا اضطراب اغلب با مشاوره، آموزش و بهبود ارتباطات بین زوجین قابل درمان است. برای بهبود سلامت جنسی خود، مهم است که انگیزه داشته باشید و نقش فعالی در مراقبت‌های بهداشتی خود با همکاری متخصص داشته باشید.