راهنمای گروه درمانی: روشها و تکنیکهای درمانی
گروه‌درمانی یکی از اثربخش‌ترین روشهای رواندرمانی است که در سال‌های اخیر با استقبال گسترده‌ای روبرو شده است.
گروه‌درمانی فضایی حمایتی، آموزش و درمانی است که در آن چندین نفر که در مسیر رشد و تغییر قرار دارند گرد هم می‌آیند تا در فضایی تؤام با اعتماد و روابط متقابل به هم در این مسیر کمک کنند.
اگرچه بیشتر دوران حرفه‌ای من به درمان فردی اختصاص داشته است، اما معتقدم که گروه‌درمانی نیز یک رویکرد بسیار اثربخش برای بسیاری از مشکلات روانی و چالش‌های بین فردی است؛ به ویژه طرحوارهدرمانی گروهی که علاوه بر مزایایی درمان فردی، ویژگی‌های مثبت و اثربخش دیگری را به درمان اضافه می‌کند. از این رو، داشتن یک راهنمای گروه درمانی کامل به شما کمک می‌کند که جلسات بهتری داشته باشید.
گروه‌درمانی فرصتی ایجاد می‌کند که می‌توان از ابعاد مختلف تعاملات درمانی استفاده کرد. این رویکرد درمانی از تجربه‌ی جمعی هم به عنوان یک کل و هم به عنوان مجموعه‌ای از افراد بهره می‌گیرد. گروههای مختلفی که من درمانگر آن‌ها بوده‌ام بر پایه‌ی تجربه‌های مشترک، فضایی امن و همدلانه ایجاد کرده‌اند که زمینه‌ساز درمان، رشد فردی و حمایت متقابل بوده است.
در این مقاله، یک راهنمای گروه درمانی کامل و جامعی را ارائه می‌دهم که شامل معرفی انواع آن، تکنیک‌ها و استراتژی‌های عملیاتی برای اثربخشی جلسات گروه‌درمانی می‌شود.
راهنمای گروه‌درمانی
قبل از اینکه به سراغ راهنمای گروه درمانی برویم اجازه بدهید گروه‌درمانی را به صورت مختصری تعریف کنیم:
گروه‌درمانی نوعی کمک روانشناختی به درمانجویان در موقعیت گروهی است (Slavson, 1994). گروه‌درمانی معمولاً در یک محیط درمانی نیمه‌ساختاریافته انجام می‌شود که در آن افراد اندکی با شرایط تقریباً مشابهی گرد هم می‌آیند تا درباره‌ی چالش‌های خود صحبت کرده و یکدیگر را در مسیر سلامت عاطفی و هیجانی حمایت می‌کنند (Schlapobersky, 2015).
در گروه‌درمانی، اعضای گروه از تجربه‌های یکدیگر بینش کسب می‌کنند که این امر به ویژه برای افرادی که به اضطراب، افسردگی، تروما، مشکلات روابط بین فردی و یا اختلالات مصرف مواد مبتلا هستند مفید است (Gilbert & Procter, 2006). گروه‌درمانی، اغلب مکمل درمان فردی محسوب می‌شود، مهارت‌های مقابله‌ای را تقویت می‌کند و خود-آگاهی را افزایش می‌دهد (Kelly et al., 2017).
اثربخشی گروه‌درمانی
اغلب اوقات گروه‌درمانی کمتر از آنچه شایسته‌ی آن است جدی گرفته می‌شود. درمانجویان آن را بعد از درمان فردی به عنوان گزینه‌ی دوم در نظر می‌گیرند و برخی از متخصصان سلامت روان آن را به دلیل پیچیدگی‌ها و دشواری‌های مدیریت گروه، از آن صرف نظر می‌کنند.
با این وجود، به گزارش انجمن روان‌شناسی آمریکا (APA) که یک راهنمای گروه درمانی ارائه داده است این روش درمانی به اندازه‌ی درمان‌های فردی برای اکثر نشانه‌ها و اختلالات روانشناختی مؤثر است و از نظر کارایی نیز برتری دارد. در بسیاری از موارد گروه‌درمانی مؤثرتر از درمان فردی است به ویژه به دلیل کاهش احساس شرم و انگ اجتماعی و تجربه‌ی همدلی و همبستگی در کنار افرادی که مشکلات مشابهی دارند.
اصول گروه‌درمانی یالوم
ایروین یالوم یکی از برجسته‌ترین پیشگامان گروه‌درمانی است. او در کتاب راهنمای گروه درمانی خود چندین عامل درمانبخش گروهی را که زمینه‌ساز اثربخش گروه‌درمانی است شناسایی کرده است (Smolar, 2000).
۱. القای امید
یالوم در راهنمای گروه درمانی خود مطرح کرده است که مشاهده‌ی دیگران که با مشکلات خود دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند و با موفقیت آن‌ها را حل می‌کنند به اعضای گروه کمک می‌کند که به فرایندهای درمانی ایمان بیاورند و امیدوار شوند که آن‌ها نیز می‌توانند مشکلات خود را حل کنند.
۲. جهان‌شمولی
منظور از جهان‌شمولی این است که درک کنیم دیگران هم شبیه ما مشکلاتی دارند. این موضوع کمک می‌کند که درمانجویان کمتر احساس انزوا داشته باشند و احساس آرامش بیشتری کنند.
۳. نوع‌دوستی
در گروه‌درمانی همیشه فرصتی پیش می‌آید که اعضای گروه به هم کمک می‌کنند که تقویت‌کننده‌ی احساس ارزشمندی است. نوع‌دوستی نقش مهمی در راهنمای گروه درمانی دارد.
۴. انتقال اطلاعات
از طریق آموزش روانشناختی و دریافت توصیه‌ها و راهنمایی از سایر اعضای گروه، درمانجویان استراتژی‌های مناسبی برای مقابله و بهزیستی فراهم می‌کنند. انتقال اطلاعات نقش مهمی در هرگونه راهنمای گروه درمانی دارد.
۵. اصلاح روابط اولیه در خانواده
اتفاقاتی که در گروه‌درمانی رخ می‌دهد و ارتباط اعضای گروه با هم، به بهبود مسائل حل‌نشده‌ی گذشته در خانواده یا روابط نزدیک کمک می‌کند.
۶. تکنیکهای اجتماعی شدن
گروه‌درمانی فرصتی فراهم می‌کند که اعضای گروه مهارت‌های بین فردی را در یک محیط حمایت‌کننده تمرین کنند.
۷. تقلید رفتار
مشاهده‌ی رفتارهای دیگران و تقلید از آنان می‌تواند الهام‌بخش تغییرات رفتاری مثبت باشد.
۸. یادگیری بین فردی
دریافت فیدبک‌های سازنده به خودآگاهی و پیشرفت کمک می‌کند. شما باید در راهنمای گروه درمانی خود جایگاه مهمی برای یادگیری بین فردی در نظر بگیرید.
۹. انسجام گروهی
احساس پذیرفته شدن و ارتباط داشتن درون گروه، احساس تعلق خاطر و پذیرش ایجاد می‌کند که برای اثربخش بودن درمان از اهمیت بالایی برخوردار است.
۱۰. تخلیه‌ی هیجانی
ابراز هیجانات در یک فضای امن درمان را تقویت می‌کند.
۱۱. عوامل وجودی
گروه‌درمانی، فرصتی برای بررسی موضوعات وجودی مانند معنای زندگی و مسئولیت شخصی فراهم می‌کند.
اصول درمانبخش اروین یالوم در کتاب راهنمای گروه درمانی، چارچوبی جامع برای درک و تقویت فرایند درمانی در بستر گروهی فراهم می‌سازد (Mahon & Leszcz& 2017). از این مفاهیم می‌توان به شیوه‌های مختلفی در کار بالینی خود استفاده کرد.
۵ نوع گروه‌درمانی
برای کامل شدن موضوع درباره‌ی راهنمای گروه درمانی باید بدانید که گروههای درمانی به شکل‌های مختلفی اجرا می‌شود. به عنوان مثال گروه‌ها ممکن است بسته یا باز باشند. اگر گروه به شکل باز باشد به این معناست که در هر زمانی می‌توان اعضای جدیدی را به گروه اضافه کرد. وقتی گروه، بسته در نظر گرفته می‌شود به این معنا خواهد بود که اعضای گروه در طول درمان ثابت می‌مانند و هیچ عضو جدیدی به آن اضافه نمی‌شود.
علاوه بر این دو نوع، گروه‌درمانی ممکن است بر اساس تمرکز، اهداف و روشها نیز متفاوت باشد. برخی از انواع رایج گروه‌درمانی در ادامه معرفی می‌شوند:
۱. گروههای آموزش روانشناختی
این گروه‌ها با هدف ارائه‌ی اطلاعات و مهارت‌های مرتبط با مشکلات روانشناختی خاص مانند مدیریت کردن استرس یا درک شرایطی مانند افسردگی یا اضطراب شکل می‌گیرند (Lorentzen et al., 2014). این گروه‌ها ساختاریافته‌اند و اغلب توسط درمانگری که در موضوع مورد نظر تخصص دارد هدایت می‌شود.
۲. گروههای رشد مهارت‌ها
این گروه‌ها اغلب مهارت‌های اجتماعی، شناختی و هیجانی را از طریق تکنیکهای درمانی و فعالیت‌های مختلف هدف خود قرار می‌دهند (Colle & Fiore, 2021).
در این گروه‌ها به طور آشکاری بر آموزش مهارت‌های خاصی مانند مدیریت خشم، ذهنآگاهی و ارتباط قاطعانه تمرکز می‌کنند. تمرینات تجربه‌ای، ایفای نقش و تمرین‌های عملی اغلب بخش جدایی‌ناپذیر گروه‌درمانی محسوب می‌شوند و ابزارهای کاربردی در اختیار اعضای گروه قرار می‌دهند تا بتوانند آن‌ها را در خارج از فضای گروه نیز به کار گیرند.
۳. گروههای شناختی-رفتاری
در راهنمای گروه درمانی شناختی-رفتاری مطرح می‌شود که اعضای گروه یاد می‌گیرند که افکارشان چگونه بر رفتارها و هیجاناتشان تأثیر می‌گذارد (Steinberg et al., 2023). اعضای گروه الگوهای منفی افکار خود را شناسایی می‌کنند و استراتژی‌هایی را یاد می‌گیرند که افکار منفی خود را شناسایی کنند به طوری که پاسخ‌های سالم‌تری به محرک‌های استرس‌زا بدهند.
۴. گروههای حمایتی
گروههای حمایتی فضایی برای افرادی که تجربه‌های مشابهی دارند فراهم می‌کند که گرد هم آیند تا از یکدیگر حمایت کنند، تجربه‌های خود را به اشتراک بگذارند و کمک هیجانی و عملی ارائه دهند (Worrall et al., 2018).
این گروه‌ها به طور گسترده‌ای در بافت‌های مختلفی مانند سلامت روان، مدیریت بیماری‌های مزمن، بهبود از اعتیاد و مراقبت از سرطان مورد استفاده قرار گرفته‌اند تا کیفیت زندگی و سلامت روانی اعضای گروه را بهبود دهند.
۵. گروههای مجازی
گروه‌درمانی مجازی از طریق پلتفرم‌های آنلاین برگزار می‌شود (Nieborowska et al., 2022). این نوع از گروه‌درمانی دسترسی به کسانی را که با موانعی مانند مکان دور، محدودیت‌های فیزیکی یا محدودیت زمانی روبرو هستند امکان‌پذیر شده است.
گروه‌درمانی مجازی امکان استفاده‌ی تمام افراد در سراسر جهان از گروههای حمایتی را فراهم کرده است. البته در این گروه‌ها ایجاد اعتماد به زمان و تلاش بیشتری نیاز دارد. البته لازم است بدانید که گروههای مجازی نیاز به یک راهنمای گروه درمانی متمایز و متفاوت نسبت گروههای حضوری دارد.
تاکنون تعداد اندکی از انواع گروه‌درمانی را معرفی کرده‌ام. اگر شما در حال برنامه‌ریزی یک برنامه‌ی گروه‌درمانی هستید ممکن است بخواهید در مورد برخی از رویکردهای خاص نیز اطلاعاتی داشته باشید:
- گروه‌درمانی مبتنی بر خود-شفقت‌ورزی آگاهانه (Mindful self-compassion-based group therapy).
- درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (Acceptance and commitment therapy (ACT))
- رفتاردرمانی دیالکتیک (ialectical behavior therapy (DBT)
- سایکودراما (Psychodrama)
مزایای گروه‌درمانی
از زمانی که اولین راهنمای گروه درمانی منتشر شده است مطالعاتی زیادی درباره‌ی اثربخشی آن انجام شده است. مطالعاتی که قدمت آن‌ها به دهه‌ی ۷۰ برمی‌گردد پیشنهاد می‌کنند که گروه‌درمانی مزایایی مانند حمایت همسالان، مهارت‌های اجتماعی پیشرفته، و تکنیکهای رفتاری اثربخش دارد و برای شرایطی مانند افسردگی، اسکیزوفرنی، ترک سیگار، سوگواری و پریشانی مرتبط با سرطان سودمند است (Guttmacher et al., 1971). مزایای دیگر گروه‌درمانی عبارت‌اند از:
- افزایش بینش: دریافت فیدبک از دیدگاه‌های مختلف خود-آگاهی را افزایش می‌دهد.
- ارتباط و احساس تعلق: عضوی از گروه بودن با انزوا مبارزه می‌کند.
- مهارت‌های عملی: بسیاری از گروه‌ها ابزارها و تمرین‌هایی که مهارت‌های مقابله‌ای را تقویت می‌کنند ارائه می‌دهند.
- کاهش استیگما: به اشتراک‌گذاری تجربه‌ها به نرمال‌سازی چالش‌های سلامت روان کمک می‌کند.
- هزینه-فایده: جلسات گروه‌درمانی ارزان‌تر از گروههای فردی هستند.
اثربخشی بالینی
پژوهش‌ها به طور مداوم اثربخشی بالینی گروه‌درمانی برای موضوعات مختلف را نشان داده‌اند (Roy & Roy, 2008). فرمت گروهی می‌تواند انگیزه‌ی اعضا را افزایش دهد و در عین حال چالش‌ها را نرمال‌سازی کند که به نوبه‌ی خود به مشارکت بهتر و وفاداری بیشتر به برنامه‌های درمانی می‌شود (Uliaszek et al., 2018).
چگونه اثربخشی گروه‌درمانی را بیشتر کنیم؟
برای اینکه برنامه‌های گروه‌درمانی مؤثر باشند مستلزم آن است که تسهیل‌گر (درمانگر) هویتی برای گروه بسازد، محیطی درمانی ساختارمند اما انعطاف‌پذیر ایجاد نماید، از تکنیکهای ارتباطی خاص بهره گیرد و آمادگی و مدیریت جامع را تضمین کند (Arias-Pujol & Anguera, 2020).
اگر شما در حال برنامه‌ریزی یک گروه‌درمانی هستید یا اینکه یک گروه را شروع کرده‌اید شاید بخواهید اثربخشی آن را افزایش دهید. برای رسیدن به این هدف بهتر است اقدامات زیر را در نظر بگیرید و انجام دهید:
۵ راهنمای کلی و عمومی
من طرفدار مدل‌های مراقبتی یا قوانین تجویزی نیستم، اما می‌پذیریم که آن‌ها جایگاه خود را در راهنمای گروه درمانی دارند. درواقع، گروه‌درمانی مؤثر ۵ راهنما و قانون اساسی دارد:
۱. رازداری (Confidentiality): یکی از نکاتی که باید در راهنمای گروه درمانی ذکر کنیم این است که به‌اشتراک‌گذاری افکار و هیجانات در گروه مستلزم آسیب‌پذیری و اعتماد است که بدون رازداری قابل انتظار نیست.
۲. حضور و وقت‌شناسی (Attendance and promptness): تداوم و احترام مستلزم این است که تمام اعضای گروه در جلسات گروه‌درمانی شرکت کنند، به موقع حاضر شوند که احترام خود را به سایر اعضای گروه نشان دهند.
۳. مرزهای اجتماعی: گروه‌درمانی یک فرایند درمانبخش است نه یک فعالیت اجتماعی؛ بنابراین اعضای گروه باید در طول جلسات از معاشرت‌ها یا گفتگوهای غیرمرتبط با فرایند درمانی پرهیز کنند.
۴. ارتباط از طریق زبان نه عمل: تمایل به دلداری و تسکین فردی که ناراحت و پریشان است ممکن است در طول جلسات افزایش یابد اما تلاش کنید حمایت کلامی بیشتر از حمایت فیزیکی باشد. این رویکرد باعث می‌شود جلوی نقض قوانین حریم خصوصی کمتر شود و درمانجویان مهارت‌های ارتباطی کلامی خود را تقویت کنند.
۵. مشارکت اصل مهمی است: اگر اعضای گروه به دنبال مزیت‌های گروه هستند، باید مشارکت کنند و اگر گروه بخواهد موفقیت‌آمیز باشد لازم است همه مشارکت کنند.
نحوه‌ی انتخاب اعضای گروه
راهنمای گروه درمانی شامل انتخاب دقیق اعضای گروه بر اساس اهداف گروه و پویایی‌های آن ضروری است. اعضای گروه باید با اهداف، نیازها و ظرفیت‌ها مطابقت داشته باشند (Gans & Counselman, 2010). غربالگری به شما اجازه می‌دهد که اعضای بالقوه را ارزیابی کنید و مطمئن شوید که پویایی گروه متعادل است.
۵ مرحله‌ی گروه‌درمانی
همانطور که تمام گروههای کاری پنج مرحله دارند (شکل‌گیری، تنش، هنجارسازی، عملکرد و پایان) گروه‌درمانی نیز مراحل خاص خود را برای رشد و تحول دارد که من در راهنمای گروه درمانی آن‌ها را توضیح می‌دهم: تماس اولیه (آشنایی)، مرحله‌ی کار، تخیلی هیجانی/بینش، حل مسئله/یادگیری اجتماعی و پایان‌بندی (باتگی، ۱۹۸۶).
۱. تماس اولیه/آشنایی: در این مرحله، اعضای گروه با یکدیگر آشنا می‌شوند، ارتباطات اولیه شکل می‌گیرد، و درمانگر آن‌ها را با هنجارها و قواعد گروه آشنا می‌کند. در این مرحله، ایجاد اعتماد در فضای گروه در حال رخ دادن است.
۲. مرحله‌ی کاری: در این مرحله اعضای گروه، خودافشایی خود را آغاز می‌کنند، مشکلات عمیق‌تر خود را مطرح می‌کنند و فعالانه در فرایندهای گروهی شرکت می‌کنند.
۳. تخلیه‌ی هیجانی/بینش: در این مرحله ابراز هیجانات شروع می‌شود و اعضای گروه بینش‌هایی در مورد رفتارها و هیجانات خود از طریق فیدبک‌های گروه بدست می‌آورند.
۴. حل مسئله/یادگیری اجتماعی: اعضای گروه با هم برای رسیدن به استراتژی‌های مقابله‌ای مؤثر کار می‌کنند، رفتارهای جدید را تمرین می‌کنند و از رشد یکدیگر حمایت می‌کنند.
۵. پایان‌بندی: گروه روی پیشرفت خود تمرکز می‌کنند، آموخته‌های خود را به بحث می‌گذارند و برای پایان آماده می‌شوند.
ایجاد انسجام و اعتماد
به عنوان درمانگر، شما خودتان ارزش اعتماد در فرایند درمانی را می‌دانید، بنابراین فضایی ایجاد کنید که به تقویت آن کمک کند. احترام، همدلی و رازداری را ترغیب کنید. تمرینات یخ‌شکنی، همکاری و همنوایی می‌توانند تعاملات را تقویت کنید و کاری کنید که اعضای گروه برای گشودن سفره‌ی دل خود احساس امنیت کنند.
حل و فصل تعارض‌ها
ایجاد تعارض در گروه‌ها طبیعی است و در گروه‌درمانی برای رشد گروه اهمیت دارد. با این وجود، اگر می‌خواهید که از تعارض‌ها به شکل سازنده‌ای بهره بگیرید لازم است که آن را مدیریت کنید (Paz et al., 2019). شما باید اعضای گروه را به گفتگوهای باز ترغیب کنید، حل مسئله‌ی احترام‌آمیز را تشویق کنید و گروه را به سمت نتایج سازنده هدایت کنید.
۵ تکنیک در راهنمای گروه درمانی
برای تقویت کردن ارتباط و پیوند میان اعضای گروه، آموزش مهارت‌ها و ترغیب آن‌ها به خودنگری می‌توانید از تمرین‌های تعاملی استفاده کنید (Chance, 1976). برخی از این تکنیک‌ها عبارت‌اند از:
- ایفای نقش: این تکنیک به اعضای گروه کمک می‌کند رفتارها و دیدگاه‌های جدید را تمرین کنند.
- تمرینات ذهنآگاهی: این تمرین‌ها باعث تقویت حضور ذهن، شفقت به خود و تنظیم هیجانی خواهد شد.
- گوش دادن بازتابی: این نحوه‌ی گوش دادن به درک عمیق‌تر ا ایجاد و همدلی را تقویت می‌کند.
- مانیتور کردن خود: این روش به اعضای گروه کمک می‌کند تغییرات رفتاری و الگوهای هیجانی خود را ثبت کنند و به اشتراک بگذارند.
- یادداشت روزانه: این روش ابراز خود و تأمل بین جلسات را بیشتر می‌کند.
جمع‌بندی
در این مقاله به صورت مختصر یک راهنمای گروه درمانی در اختیار شما قرار دادم. گروه‌درمانی می‌تواند محیطی حمایت‌گر، پویا و تجربه‌ای فراهم کند که در آن ارتباط، مسئولیت‌پذیری و فرایند درمانی رشد می‌کند. گروه‌درمانی به افراد کمک می‌کند بر چالش‌های شخصی خود غلبه کنند، مهارت‌های اجتماعی خود را تمرین کنند و به رشد هیجانی دست پیدا کنند.
گروه‌درمانی اصول و قواعد خاص خود را دارد که در راهنمای گروه درمانی به آن‌ها اشاره شد. به‌کارگیری این اصول، فضایی ایجاد می‌کند که درمانجویان بتوانند معنا، حمایت و ابزارهای لازم برای تغییرات پایدار و معنادار را به دست بیاورند.
- Arias-Pujol, E., & Anguera, M. (2020). A mixed methods framework for psychoanalytic group therapy: From qualitative records to a quantitative approach using t-pattern, lag sequential, and polar coordinate analyses. Frontiers in Psychology, 11. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.01922
- Battegay, R. (1986). People in groups: Dynamic and therapeutic aspects. Group, 10, 131–148. https://doi.org/10.1007/BF01469395
- Chance, E. (1976). Some implications of variations in techniques of group therapy for social controls. International Journal of Social Psychiatry, 22(2), 147–152. https://doi.org/10.1177/002076407602200210
- Colle, L., & Fiore, D. (2021). Group interventions: Skills training. Complex Cases of Personality Disorders, 189–207. https://doi.org/10.1007/978-3-030-70455-1_11
- Gans, J., & Counselman, E. (2010). Patient selection for psychodynamic group psychotherapy: Practical and dynamic considerations. International Journal of Group Psychotherapy, 60(2), 197–220. https://doi.org/10.1521/ijgp.2010.60.2.197
- Gilbert, P., & Procter, S. (2006). Compassionate mind training for people with high shame and self‐criticism: Overview and pilot study of a group therapy approach. Clinical Psychology & Psychotherapy: An International Journal of Theory & Practice, 13(6), 353–379. https://doi.org/10.1002/cpp.507
- Guttmacher, J., Birk, L., & Birk, L. (1971). Group therapy: What specific therapeutic advantages? Comprehensive Psychiatry, 12(6), 546–556. https://doi.org/10.1016/0010-440X(71)90037-X
- Kelly, A., Wisniewski, L., Martin-Wagar, C., & Hoffman, E. (2017). Group-based compassion-focused therapy as an adjunct to outpatient treatment for eating disorders: A pilot randomized controlled trial. Clinical Psychology & Psychotherapy, 24(2), 475–487. https://doi.org/10.1002/cpp.2018
- Lorentzen, S., Lorentzen, S., & Ruud, T. (2014). Group therapy in public mental health services: Approaches, patients and group therapists. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 21(3), 219–225. https://doi.org/10.1111/jpm.12072
- Mahon, L., & Leszcz, M. (2017). The interpersonal model of group psychotherapy. International Journal of Group Psychotherapy, 67, S121–S130. https://doi.org/10.1080/00207284.2016.1218286
- Nieborowska, V., Gorenko, J., Shumlich, E., & Enman, M. (2022). Mindfulness-based cognitive group therapy: Adaptation and practical recommendations for virtual delivery. International Journal of Group Psychotherapy, 72(2), 173–186. https://doi.org/10.1080/00207284.2022.2036157
- Othman, E., Husni, H., Bakar, S., Aris, M., Shaharudin, R., & Rahmat, N. (2023). Exploring the relationship of components in group dynamics: A case study. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 956–969. https://doi.org/10.6007/ijarbss/v13-i9/17751
- Paz, C., Montesano, A., Winter, D., & Feixas, G. (2019). Cognitive conflict resolution during psychotherapy: Its impact on depressive symptoms and psychological distress. Psychotherapy Research, 29(1), 45–57.
https://doi.org/10.1080/10503307.2017.1405172 - Roy, R., & Roy, R. (2008). Group therapy. Psychosocial Interventions for Chronic Pain: In Search of Evidence, 133–146. https://doi.org/10.1007/978-0-387-76296-8_9
- Schlapobersky, J. (2015). Group psychotherapy in the United Kingdom. International Journal of Group Psychotherapy, 65, 568–581.
https://doi.org/10.1521/ijgp.2015.65.4.568 - Slavson, S. (1949). Group psychotherapy. British Medical Journal, 1, 227–228. https://doi.org/10.1136/bmj.1.4596.227
- Smolar, A. (2000). Understanding group psychotherapy. International Journal of Group Psychotherapy, 50(1), 119–123. https://doi.org/10.1080/00207284.2000.11490989
- Steinberg, R., Posa, S., Pattni, N., Wasilewski, M., Robinson, L., Jankey, S., Simpson, R., Mayo, A., MacKay, C., Dilkas, S., & Hitzig, S. (2023). Psychosocial group therapy interventions for patients with physical disabilities: A scoping review of implementation considerations. Rehabilitation Psychology, 68(3), 235–260. https://doi.org/10.1037/rep0000491
- Takahashi, T., Sugiyama, F., Kikai, T., Kawashima, I., Guan, S., Oguchi, M., Uchida, T., & Kumano, H. (2019). Changes in depression and anxiety through mindfulness group therapy in Japan: The role of mindfulness and self-compassion as possible mediators. Biopsychosocial Medicine, 13(4). https://doi.org/10.1186/s13030-019-0145-4
- Uliaszek, A., Hamdullahpur, K., Chugani, C., & Rashid, T. (2018). Mechanisms of change in group therapy for treatment-seeking university students. Behaviour Research and Therapy, 109, 10–17. https://doi.org/10.1016/j.brat.2018.07.006
- Worrall, H., Schweizer, R., Marks, E., Yuan, L., Lloyd, C., & Ramjan, R. (2018). The effectiveness of support groups: A literature review. Mental Health and Social Inclusion, 22(2), 85–93. https://doi.org/10.1108/MHSI-12-2017-0055
برای ارتباط با ما در انتهای مطلب کامنت بگذارید. علاوه بر این می‌توانید در اینستاگرام و تلگرام ما را دنبال کنید.
- اینستاگرام: schema.therapy
- تلگرام: psychologistnotes
- ایمیل: schemalogy@gmail.com
