یک مطالعه جدید که در مجله clinical psychology and psychotherapy منتشر شده است رابطه طرحواره های ناسازگار با اضطراب کرونا ناشی از همه‌گیری (کووید-۱۹) را بررسی کرده است. علاوه بر این نقش میانجی طرحواره‌ها در رابطه‌ی بین اضطراب کووید-۱۹ و پریشانی روانشناختی، بهزیستی روان‌شناختی و رضایت از زندگی را مورد بررسی قرار داده است.

رابطه طرحواره های ناسازگار با اضطراب کرونا

کووید-۱۹ (COVID-19) علاوه بر علائم جسمی (مانند تب و خستگی)، همچنین به طور سیستماتیک با طیف گسترده‌ای از علائم آسیب‌شناختی روانی مانند افسردگی، اضطراب، استرس و علائم استرس پس از سانحه (PTSS)، عواقب عصبی و روانپزشکی مربوط به اختلال بویایی ارتباط دارد. همچنین، کووید-19 با سایر متغیرهای مرتبط با سلامت روان مانند انزوای اجتماعی، پریشانی روانی، بهزیستی روانشناختی و نیازهای روانی مرتبط است.

یک مطالعه اخیر در مورد نگرش نسبت به واکسیناسیون نشان داد که افراد با سطوح بالاتر افسردگی و اضطراب نسبت به افراد سالم مایل به پرداخت هزینه برای واکسن کووید-19 هستند، که نشان‌دهنده استعداد بالاتری برای پریشانی مرتبط با COVID-19 در جمعیت‌های آسیب‌پذیر است. در مجموع، این شواهد اثرات منفی همه‌گیری کووید-19 بر سلامت روانی را نشان می‌دهند و انتظار اثرات ماندگار را در سال‌های آینده ایجاد می‌کنند.

اضطراب یکی از شایع ترین علائم روانشناختی است که با COVID-19 ارتباط دارد. از این نظر، نیکچویچ و اسپادا (2020) بیان کردند که یک سندرم اضطراب COVID-19 وجود دارد که با اقدامات بیرونی و درونی مرتبط با اجتناب، بررسی، نگرانی و پایش تهدید مشخص می‌شود. آن‌ها مقیاس سندرم اضطراب مرتبط با کووید-۱۹ (C-19ASS) را بر اساس ارتباط با این سازه‌ها طراحی کردند.

ابزار دیگری بر اساس مفهوم شیوع اضطراب مرتبط با COVID-19 ایجاد شد. فاوستینو و همکارانش (2021b) فهرست COVID-19 را با تمرکز بر ارزیابی اضطراب و شدت درک‌شده COVID-19 توسعه دادند. این ابزار ویژگی‌های روان‌سنجی رضایت‌بخشی را در رابطه با اعتبار همگرا بین خرده مقیاس اضطراب COVID-19 و جسمانی‌سازی، اضطراب، اضطراب فوبیک، افکار پارانوئید و پریشانی روان‌شناختی ارائه کرد (فاوستینو و همکاران، 2021b).

مهم است که تاکید شود که توسعه اقدامات ارزیابی در مورد علائم COVID-19 به دلیل فقدان ابزارهای معتبر بسیار ارزشمند است. اما به طور همزمان، بررسی اینکه کدام متغیرهای روانشناختی ممکن است با اضطراب COVID-19 مرتبط باشد نیز مهم است، زیرا مطالعات موجود پراکنده هستند. سندرم اضطراب با اجتناب، بررسی، نگرانی و نظارت بر تهدید مشخص می شود (Nikčević & Spada، 2020).

این سازه‌های روانشناختی ممکن است به عنوان راهبردهای مقابله‌ای در نظر گرفته شوند که از طریق آن افراد با اضطراب و استرس مقابله می‌کنند. اما این متغیرها ساختارهای روان‌شناختی ناسازگار اصلی را که زیربنای استفاده از چنین راهبردهایی است، نشان نمی‌دهند. این ساختارهای روانشناختی ممکن است به عنوان طرحواره‌های ناسازگار اولیه (EMS) توصیف شوند.

طرحواره‌های ناسازگار اولیه ساختارهای روانشناختی مبتنی بر تجربه با معانی بازنمایی (مانند شناخت و تصاویر) و معانی تجربی (مانند احساسات و احساسات بدنی) است که در دوران کودکی یا نوجوانی به دلیل برآورده نشدن نیازهای عاطفی اصلی ایجاد شده است. ویژگی‌های طرحواره‌های ناسازگار اولیه شامل پایداری، غیرقابل انعطاف، تعمیم‌یافته و غیرقابل نفوذ در برابر تغییر است که منجر به رنج روانی مادام العمر می‌شود که تا حدی توسط رفتارهای مقابله‌ای ناکارآمد (اجتناب، تسلیم و جبران بیش از حد) تداوم پیدا می‌کنند.

یانگ و همکاران (2003) 18 طرحواره‌ ناسازگار اولیه را بر اساس پنج حوزه نیازهای عاطفی (به عنوان مثال، دلبستگی، خودمختاری و هویت) معرفی کرده‌اند. تحقیقات قابل توجهی وجود دارد که از ادعاهای نظری در مورد طرحواره‌های ناسازگار اولیه پشتیبانی می‌کنند. به عنوان مثال، مطالعات قبلی ارتباط بین طرحواره‌های ناسازگار اولیه و علائم فراتشخیصی، افسردگی، اضطراب، اختلالات شخصیت، نیازهای روانی، آمیختگی شناختی و مشکلات پردازش عاطفی را مستند کردند.

مدل‌های میانجی بر نقش حیاتی طرحواره‌های ناسازگار اولیه در آسیب‌شناسی روانی تاکید دارند. رولوفس و همکاران (2011) نشان داد که حوزه طرحواره بریدگی / طرد (و همچنین سایر حوزه‌ها) رابطه بین کیفیت دلبستگی و نشانه‌شناسی افسردگی را واسطه می‌کنند.

لوین و همکاران (2015) نشان داد که طرحواره‌های ناسازگار اولیه رابطه بین خاطرات دلبستگی مادری و افسردگی فعلی را واسطه می‌کند. کالوته و همکاران (2018) دریافتند که طرحواره‌های ناسازگار اولیه حوزه بریدگی و طرد ارتباط بین سوء‌استفاده خانوادگی و اضطراب اجتماعی با قربانی قلدری شدن را در یک دوره 6 ماهه واسطه می‌کند.

لیم و همکاران (2018) پیشنهاد کرد که ویژگی‌های خلقی اجتناب از آسیب زیاد، روان رنجورخویی بالا، خودراهبری کم و همکاری کم تأثیر مستقیم و/یا غیرمستقیم بر رابطه بین طرحواره‌های ناسازگار اولیه و علائم افسردگی دارند. اخیراً، فاوستینو و واسکو (2020c) یک مدل میانجی را توصیف کردند که در آن طرحواره های حوزه بریدگی و طرد، خودمختاری مختل و محدودیت‌های مختل رابطه بین مشکلات پردازش عاطفی و نیازهای روان‌شناختی را واسطه می‌کنند.

بنابراین طرحواره های ناسازگار اولیه به عنوان عوامل پنهانی‌ای عمل می‌کنند که روابط بین متغیرهای روانشناختی، یعنی علائم آسیب‌شناختی روانی را تقویت می‌کنند یا کاهش می‌دهند.

طرحواره‌های ناسازگار اولیه به عنوان متغیرهای فراتشخیصی در نظر گرفته می‌شوند، زیرا هر فرد ممکن است مجموعه‌ای از طرحواره‌ها را بر اساس تاریخچه زندگی خود ایجاد کند، که به نوبه خود ممکن است انواع مختلفی از نمایه‌های علامتی را ایجاد کند.

طرحواره‌های ناسازگار اولیه  نحوه نگرش افراد به خود، جهان و دیگران را شکل می‌دهد. آن‌ها با تجربیات زندگینامه‌ای از نظر موضوعی با یک یا چند نیاز اصلی عاطفی مرتبط است که در دوران کودکی و نوجوانی ناکام مانده است و ظهور افسردگی و اضطراب را تسهیل می‌کنند.

در حالی که تحقیقات قبلی نشان می‌دهد که همه طرحواره‌های ناسازگار اولیه با اختلالات اضطرابی مرتبط هستند، می‌توان مشاهده کرد که حوزه‌های بریدگی و طرد و خودگردانی مختل با علائم اضطراب و اختلالات اضطرابی مرتبط هستند. به طور محدود، طرحواره آسیب‌پذیری در برابر ضرر و بیماری به طور مداوم با اختلال پانیک و PTSD مرتبط است، در حالی که طرحواره بی‌اعتمادی تمایل دارد با PTSD و افکار پارانوئید مرتبط باشد.

طرحواره آسیب‌پذیری در برابر آسیب و بیماری، افراد را به این باور می‌رساند که فاقد کنترل درونی برای مقابله با یک فاجعه بهداشتی قریب‌الوقوع (مثلاً همه گیری کووید-19) هستند که غیرقابل تحمل به نظر می‌رسد.

طرحواره بی‌اعتمادی افراد را به سمتی سوق می‌دهد که باورهایی درباره دیگران و جهان به عنوان غیرقابل اعتماد، ناعادلانه و دستکاری‌کننده داشته باشند. بنابراین، راه‌اندازی این دو طرحواره‌ ممکن است به عنوان یک الگوی روان‌شناختی برای تفسیر رویدادهای موقعیتی مربوط به همه‌گیری COVID-19 از دو دیدگاه متفاوت اما مرتبط/مکمل عمل کند.

از یک طرف، طرحواره آسیب‌پذیری در برابر ضرر و بیماری ممکن است درک فاجعه‌آمیزی از همه گیری COVID-19 با عواقب شدید برای خود و دیگران را تسهیل کند، که با استرس، تنش، اضطراب و اضطراب تجربه می‌شود.

از سوی دیگر، طرحواره بی‌اعتمادی ممکن است عدم اعتماد به مقامات رسمی را در خصوص اقدامات قرنطینه، تعداد رسمی بیماری همه‌گیری و اثربخشی واکسن افزایش دهد، که همچنین ممکن است احساس ناراحتی روانی و از دست دادن رضایت از زندگی را تسهیل کند. ناباوری به مقامات رسمی و تئوری‌های توطئه مشکل مهمی بود که باید در سراسر جهان به آن پرداخته شود (دی کوینک و همکاران، 2021).

طرحواره های ناسازگار اولیه (EMS) به عنوان ساختارهای روانشناختی مادام العمر، تمایل دارند با علائم آسیب‌شناختی روانی مرتبط باشند. تحقیقات قبلی نشان داده است که طرح‌واره‌ها به عنوان آسیب‌پذیری روان‌شناختی در برابر موقعیت‌های استرس‌زای زندگی، مانند همه‌گیری کنونی COVID-19 در سراسر جهان عمل می‌کنند.

در این زمینه، اضطراب و پریشانی روانی به عنوان دو علامت اصلی روانشناختی مرتبط با همه‌گیری COVID-19 ثبت شده‌اند. با این حال، ارتباط بین EMS خاص و اضطراب COVID-19 ناشناخته باقی مانده است. بنابراین، این مطالعه با هدف بررسی روابط بین طرحواره‌های ناسازگار اولیه، اضطراب COVID-19 و همچنین سایر متغیرهای سلامت روان مانند بهزیستی روانشناختی، پریشانی روان‌شناختی و رضایت از زندگی است.

تطبیق رواندرمانی با ویژگی‌های خاص فرد (مانند طرحواره ها)، سبک‌های ارتباطی، پاسخ‌های مقابله‌ای و نیازهای روانی باید هدف مفهوم‌سازی هر مورد بالینی باشد. برای مثال، افراد دارای طرحواره بی ‌عتماد نیاز به تاکید بر استراتژی‌های رابطه‌ای دارند، در حالی که افراد دارای طرحواره آسیب‌پذیری در برابر ضرر و بیماری به وظایف شناختی و رفتاری بیشتری نیاز دارند (یانگ و همکاران، 2003).

از این نظر، درک تفاوت‌های فردی در پاسخ‌ها به اضطراب COVID-19 برای درک نیاز عاطفی برآورده‌نشده‌ی اصلی زیربنای طرحواره ضروری است.

علی‌رغم این ادعاهای نظری، نقش پیش‌بینی‌کننده و میانجی طرحواره‌های ناسازگار اولیه  در رابطه بین اضطراب COVID-19 و متغیرهای سلامت روان ناشناخته باقی مانده است. بنابراین، کار حاضر چهار هدف اکتشافی دارد.

اهداف مطالعه رابطه طرحواره های ناسازگار با اضطراب کرونا:

(1) بررسی ارتباط بین طرحواره‌های ناسازگار اولیه، اضطراب  COVID-19، بهزیستی روانشناختی، پریشانی روانشناختی، و رضایت از زندگی.

(2) کشف نقش پیش‌بینی‌کننده طرحواره‌های ناسازگار اولیه در اضطراب COVID-19 و؛

(3) برای بررسی نقش میانجی طرحواره‌های آسیب‌پذیری در برابر ضرر و بیماری و بی‌اعتمادی بر روابط بین اضطراب  COVID-19، بهزیستی روان‌شناختی، پریشانی روانشناختی، و رضایت از زندگی.

فرضیه‌های مطالعه رابطه طرحواره های ناسازگار با اضطراب کرونا:

• طرحواره های ناسازگار با اضطراب کرونا (COVID-19) و همچنین با پریشانی روانی همبستگی مثبت دارد.
• طرحواره‌های ناسازگار اولیه با بهزیستی روانشناختی و رضایت از زندگی همبستگی منفی دارد.
• طرحواره‌های ناسازگار اولیه پیش‌بینی‌کننده اضطراب COVID-19 است.
• طرحواره‌های آسیب‌پذیری در برابر ضرر و بیماری و بی‌اعتمادی، روابط بین اضطراب COVID-19، بهزیستی روان‌شناختی، پریشانی روان‌شناختی و رضایت از زندگی را واسطه می‌کنند.

نتایج مطالعه رابطه طرحواره های ناسازگار با اضطراب کرونا

• نتایج نشان داد که طرحواره های ناسازگار با اضطراب کرونا (کووید-۱۹)، سلامت روان و رضایت از زندگی ارتباط دارند. همانطور که در جدول زیر که رابطه  طرحواره های ناسازگار با اضطراب کرونا را ارائه کرده است مشاهده می‌شود بیشترین همبستگی‌های به دست آمده مربوط به بی‌اعتمادی، آسیب‌پذیری به ضرر و بیماری و بدبینی/منفی‌گرایی است.

• طرحواره‌های‌ بی‌اعتمادی و آسیب‌پذیری در برابر ضرر یا بیماری، بین اضطراب کووید-۱۹ و رضایت از زندگی نقش میانجی داشتند.

• طرحواره‌های‌ بی‌اعتمادی و آسیب‌پذیری در برابر ضرر یا بیماری، بین اضطراب کووید-۱۹ و سلامت روان نقش میانجی داشتند.

• طرحواره‌های بی‌اعتمادی، آسیب‌پذیری در برابر ضرر و بیماری و بدبینی ممکن است به عنوان سه‌گانه‌ی آسیب‌پذیری اصلی در برابر اضطراب COVID-19 در نظر گرفته شود.

منابع رابطه طرحواره های ناسازگار با اضطراب کرونا

• Albery, I. P., Spada, M. M., & Nikčević, A. V. (2021). The COVID-19 anxiety syndrome and selective attentional bias towards COVID-19-related stimuli in UK residents during the 2020–2021 pandemic. Clinical Psychology & Psychotherapy, 28(6), 1367– 1378. https://doi.org/10.1002/cpp.2639
• Alimohamadi, Y., Sepandi, M., Taghdir, M., & Hosamirudsari, H. (2020). Determine the most common clinical symptoms in COVID-19 patients: A systematic review and meta-analysis. Journal of Preventive Medicine and Hygiene, 61(3), E304– E312. https://doi.org/10.15167/2421-4248/jpmh2020.61.3.1530
• Aminoff, V., Sellén, M., Sörliden, E., Ludvigsson, M., Berg, M., & Andersson, G. (2021). Internet-based cognitive behavioral therapy for psychological distress associated with the COVID-19 pandemic: A pilot randomized controlled trial. Frontiers in Psychology, 12, 684540. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.684540
• Arntz, A., Rijkeboer, M., Chan, E., Fassbinder, E., Karaosmanoglu, A., Lee, C. W., & Panzeri, M. (2021). Towards a reformulated theory underlying schema therapy: Position paper of an international workgroup. Cognitive Therapy and Research, 45, 1007– 1020. https://doi.org/10.1007/s10608-021-10209-5
• Beck, A. T. (2008). The evolution of the cognitive model of depression and its neurobiological correlates. The American Journal of Psychiatry, 165(8), 969– 977. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.2008.08050721
• Bueno-Notivol, J., Gracia-García, P., Olaya, B., Lasheras, I., López-Antón, R., & Santabárbara, J. (2021). Prevalence of depression during the COVID-19 outbreak: A meta-analysis of community-based studies. International Journal of Clinical and Health Psychology, 21(1), 100196. https://doi.org/10.1016/j.ijchp.2020.07.007
• Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming, 2nd Edition. Routledge Taylor & Francis Group.
• Calvete, E., Fernández-González, L., González-Cabrera, J. M., & Gámez-Guadix, M. (2018). Continued Bullying Victimization in Adolescents: Maladaptive Schemas as a Mediational Mechanism. Journal of Youth and Adolescence, 47(3), 650– 660. https://doi.org/10.1007/s10964-017-0677-5
• Carr, S. N., & Francis, A. J. (2010). Early maladaptive schemas and personality disorder symptoms: An examination in a non-clinical sample. Psychology and Psychotherapy, 83(4), 333– 349. https://doi.org/10.1348/147608309X481351
• Ceban, F., Nogo, D., Carvalho, I. P., Lee, Y., Nasri, F., Xiong, J., Lui, L., Subramaniapillai, M., Gill, H., Liu, R. N., Joseph, P., Teopiz, K. M., Cao, B., Mansur, R. B., Lin, K., Rosenblat, J. D., Ho, R. C., & McIntyre, R. S. (2021). Association between mood disorders and risk of COVID-19 infection, hospitalization, and death: A systematic review and meta-analysis. JAMA Psychiatry, 78(10), 1079– 1091. https://doi.org/10.1001/jamapsychiatry.2021.1818
• Cockram, D. M. (2009). Role and treatment of early maladaptive schemas in Vietnam veterans with PTSD. Murdoch University: Professional Doctorate thesis.
• Cockram, D. M., Drummond, P. D., & Lee, C. W. (2010). Role and treatment of early maladaptive schemas in Vietnam veterans with PTSD. Clinical Psychology & Psychotherapy, 17(3), 165– 182. https://doi.org/10.1002/cpp.690
• De Coninck, D., Frissen, T., Matthijs, K., d’Haenens, L., Lits, G., Champagne-Poirier, O., & Généreux, M. (2021). Beliefs in conspiracy theories and misinformation about COVID-19: Comparative perspectives on the role of anxiety, depression and exposure to and trust in information sources. Frontiers in Psychology, 12, 646394. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.646394

  ارتباط با ما

  برای ارتباط با ما در مورد مطالعه رابطه طرحواره های ناسازگار با اضطراب کرونا در انتهای مطلب کامنت بگذارید. علاوه بر این می‌توانید در اینستاگرام و تلگرام ما را دنبال کنید.

  اینستاگرام: schema.therapy

  تلگرام: psychologistnetes

  ایمیل: schemalogy@yahoo.com