اخیراً مطالعه‌ای که در مجله‌ی شخصیت و تفاوتهای فردی (Personality and Individual Differences) توسط محققانی از دانشگاه کارولینای شمالی به چاپ رسیده است به دنبال بررسی نقش ذهن آگاهی در کاهش قضاوتهای ذهنی بوده است و نتایج آن نشان می‌دهد که ذهن اگاهی میتواند باعث قضاوت عینی‌تر رویدادها شود. به عبارت دیگر به جای اینکه فرد بر اساس فرضیه‌ها و پیش‌فرض‌های ذهنی خود رویدادها را تفسیر کند میتواند با گشودگی بیشتر به تجربه‌ها تعامل کند و از این رو با کنار گذاشتن پیش‌فرض‌های خود قضاوتهای عینی‌تری انجام دهد.
نقش ذهن آگاهی در کاهش قضاوتهای ذهنی
در سال‌های اخیر استفاده از مفهوم و نقش ذهن آگاهی (Mindfulness) در مطالعه پدیده‌های روانی گسترش یافته است و پژوهشگران متعددی در حال بررسی نقش ذهن آگاهی در موقعیت‌های مختلف برای کاهش اضطراب و سایر مشکلات روانی هستند. رشد سریع پژوهش‌های مرتبط با نقش ذهن آگاهی نشان دهنده توانمندی این مفهوم در کمک به مسائل انسانی است. یک مطالعه اخیر که در ژورنال شخصیت و تفاوتهای فردی توسط کاترین سی. آدایر و بارابار ال. فریدریکسون (۲۰۱۵) انجام شده به طور متفاوتی بر بررسی اثرات ذهن آگاهی پرداخته است.
در این پژوهش، محققان به دنبال بررسی نقش ذهن آگاهی بر قضاوتهای عینی بوده‌اند. آنها با بررسی اینکه آیا ذهن آگاهی میتواند قضاوتهای مبتنی بر پیش‌فرض‌های افراد را کاهش دهد به دنبال این بودند که با آموزش ذهن آگاهی بتوانند افراد به قضاوت عینی‌تر رویدادها ترغیب کنند. در این مطالعه قضاوتهای مبتنی بر پیش‌فرض‌ها، ادراک انگیزشی (motivated perception) نامیده می‌شود.
ادراک انگیزشی به این معناست که برای دیدن رویدادها به شکل خاصی از قبل انگیزه داریم. ادراک انگیزشی باعث می‌شود که ما آنچه را می‌بینیم که به آن تمایل داریم یعنی از قبل برای دیدن آن انگیزه پیدا کرده‌ایم.
ذهن‌آگاهی را به عنوان توجه و آگاهی بدون قضاوت به لحظة حال تعریف کرده‌اند که از فردی به فرد دیگر و از زمانی به زمان دیگر متفاوت است (بیشاپ و همکاران، ۲۰۰۴). در مکتب بودایی این وضعیت غیرقضاوتی به ذهن کودک یا ذهن مبتدی تشبیه شده است که در آن با تجربه‌ها به صورت گشوده و از روی کنجکاوی برخورد می‌شود (سوزوکی، ۱۹۷۳).
از نظر روان‌شناسان موضع غیرقضاوتی وضعیتی است که در آن فرد در رویدادها آرامش اولیه‌ی بیشتری را تجربه می‌کنند به لحاظ تجربی نسبت به رویدادها گشوده است. بر این اساس، زمانی که فرد ذهن‌آگاه است به جای نتیجه‌گیری سریع، دنیا را به صورت تجربی درک می‌کند و شواهد تجربی را به عنوان منبعی برای رفتار و نگرش‌ها به کار می‌گیرد. بنابراین ذهن آگاهی پردازش عینی‌تر و بی‌طرفانه‌ای از تجربه‌ها را از طریق «ثبت عریان حقایق مشاهده‌شده» تقویت می‌کند و فرآیندهای ذهنی از بالا به پایین که توسط انتظارات، خواسته‌ها یا امیال صورت می‌گیرد کاهش می‌دهد.
تا جایی که ذهن آگاهی باعث عدم قضاوت و آرامش بیشتر نسبت به تجربه می شود، باید کاهش استفاده از فرآیندهای از بالا به پایین را پیش بینی کند که در آن انتظارات یا خواسته ها بر ادراک تأثیر می گذارند. درعوض، ذهن آگاهی باید افزایش استفاده از ادراک از پایین به بالا یا تجربه را پیش بینی کند، که بازتاب باز بودن برای تجربه جهان با عینیت بیشتر است. برای آزمایش این موضوع، ما ذهن‌آگاهی را در رابطه با «ادراک انگیزشی» بررسی کردیم، فرآیندی از بالا به پایین که در آن ادراک بصری افراد تحت تأثیر خواسته‌هایشان قرار می‌گیرد.
در مطالعه حاضر، ما به دنبال این بودیم که آیا ویژگی و حالت ذهن آگاهی، کاهش ادراک انگیزشی را پیش‌بینی می‌کند یا خیر، که نشان‌دهنده اتکای کمتر به فرآیندهای ادراکی از بالا به پایین است.
از آنجا که ذهن‌آگاهی نگرشی بی‌قضاوت است، انتظار می‌رود امکان عینیت ادراکی بیشتر را فراهم سازد. پژوهش‌های پیشین حاکی از آن است که نفع شخصی میتواند افراد را باانگیزه سازد تا «آنچه را ببینند که مایلند» (بالکتیس و دانینگ[1]، 2006). فرض ما این بود که ذهن‌آگاهی میتواند این موضوع را تعدیل کند به این معنا که افراد به جای پردازش از بالا به پایین یعنی تمایل به دیدن آنچه انتظار دارند کاهش پیدا کند. به طور کلی ما فرض کردیم که ذهن‌آگاهی موقعیتی و صفتی با ادراک انگیزشی کمتری همراه خواهد بود.
شرکت‌کنندگان
برای بررسی نقش ذهن آگاهی در کاهش ادراک انگیزشی، در این مطالعه ۱۶۱ نفر که ۶۵ درصد آنها زن بودند از بین پرسنل Amazon Mechanical Turk در این پژوهش شرکت کردند. در ازای شرکت کردن در پژوهش به آنها یک پاداش مالی کوچک داده شد. به آنها گفته شد که این مطالعه به دنبال ارزیای تأثیر وظایف خوشایند و ناخوشایند بر رفتار است. شرکت کنندگان در محدوده سنی 18 تا 65 سال بودند (M = 37.7، SD = 12.4).
یافته‌ها
نتایج نشان داد که ذهن‌آگاهی موقعیتی و صفتی میتواند کاهش ادراک انگیزشی را پیش‌بینی کند. این یافته‌ها نشان می‌دهد که ذهن‌آگاهی، به معنای آگاهی به همراه عینیت بیشتر است. به عبارت دیگر نتایج بیانگر این است که نقش ذهن آگاهی کاهش قضاوتهای از بالا به پایین است. ادراک انگیزشی یعنی تمایل ما به دیدن آنچه مایل به دیدنشان هستیم کاهش پیدا می‌کند.
واژه‌های کلیدی: نقش ذهن آگاهی، ذهن‌آگاهی موقعیتی؛ ذهن‌آگاهی صفتی؛ ادراک انگیزشی؛ توجه
نکته مهم: در این مقاله‌ها ما سعی می‌کنیم نتایج مطالعات دست اولی را که در ژورنال‌های معتبر دنیا منتشر می‌شوند برای شما به صورت خلاصه ترجمه کنیم تا از این طریق در انتخاب موضوع برای مقاله و پایان‌نامه‌های روانشناسی به شما کمک کنیم. علاوه بر مطالعات مرتبط با ذهن آگاهی می‌توانید به آدرس‌های زیر نیز مراجعه کنید:
شما می‌توانید برای درخواست راهنمایی جهت انتخاب موضوع به ما ایمیل بزنید: schemalogy@gmail.com |
[1] Balcetis & Dunning
