معرفی داروی فلوکستین: موارد استفاده و عوارض آن

آنچه درباره فلوکستین (پروزاک) باید بدانید:

فلوکستین (پروزاک) دارویی است که برای درمان افسردگی و علائم افسردگی استفاده می‌شود. این دارو به دسته‌ای از داروها به نام مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) تعلق دارد. SSRI ها همچنین برای درمان اختلالات اضطرابی از جمله اختلال پانیک (هراس)، پرخوری عصبی، اختلال وسواس فکری-عملی و سایر شرایط استفاده می‌شوند.

فلوکستین جذب سروتونین توسط سلول‌های عصبی (نورون‌ها) را مهار و به افراد مبتلا به افسردگی، هراس، اضطراب یا علائم وسواس کمک می‌کند.

موارد استفاده و تجویز فلوکستین

FDA (سازمان غذا و داروی آمریکا) فلوکستین (پروزاک) را برای چندین اختلال روان‌شناختی تایید می‌کند و برای چندین بیماری مصرف آن را غیرقابل استفاده می‌داند.

اختلال افسردگی اساسی

اختلال افسردگی اساسی (MDD) یک اختلال خلقی است که با احساسات مداوم و شدید غم و ناامیدی همراه با انواع دیگر تغییرات عاطفی، فیزیکی و رفتاری مشخص می‌شود.

اختلال وسواس فکری – عملی

اختلال وسواس فکری – عملی (OCD) وضعیتی است که در آن فرد افکار ناخواسته و مکرری را تجربه می‌کند. افراد مبتلا به OCD معمولاً اجبارهایی را نیز تجربه می‌کنند. منظور از اجبارها، رفتارهای تکراری است که به فرد کمک می‌کند تا با افکار وسواسی خود مقابله کنند.

پرخوری عصبی

پرخوری عصبی یک اختلال خوردن است که با خوردن بیش از حد (پرخوری) مشخص می‌شود که معمولاً با اقدامات شدید مانند روزه گرفتن یا ایجاد استفراغ (پاکسازی) برای جلوگیری از افزایش وزن همراه است.

اختلال پانیک (هراس)

فردی که با اختلال هراس زندگی می‌کند اغلب دوره‌های ناگهانی ترس شدید را همراه با انواع علائم فیزیکی و هیجانی تجربه می‌کند که هیچ کنترلی روی آن‌ها ندارد.

افسردگی مقاوم به درمان

پروزاک در ترکیب با زیپرکسا (اولانزاپین) برای درمان افسردگی مقاوم به درمان نیز کاربرد دارد.

اپیزودهای افسردگی حاد مرتبط با اختلال دوقطبی

ترکیب Prozac/Zyprexa همچنین برای افرادی که دوره‌های افسردگی را در نتیجه اختلال دوقطبی تجربه می‌کنند نیز تجویز می‌شود.

اختلال ملال پیش از قاعدگی (PMDD)

پروزاک گاهی اوقات برای درمان زنانی که علائم افسردگی شدید را درست قبل از شروع دوره قاعدگی خود تجربه می‌کنند استفاده می‌شود.

سایر شرایطی که از فلوکستین استفاده می‌شود

پروزاک در اصل برای همان مواردی تجویز می‌شود که در بالا آن‌ها را ذکر کردیم اما گاهی اوقات از فلوکستین برای کاهش علائم شرایط زیر استفاده نیز می‌شود:

• اختلال شخصیت مرزی
• فیبرومیالژیا
• اختلال اضطراب فراگیر (GAD)
• میگرن
• انزال زودرس
• اختلال استرس پس از سانحه

قبل از مصرف فلوکستین

قبل از مصرف پروزاک، آن را با پزشک خود در میان بگذارید تا مطمئن شوید که به هیچ یک از مواد موجود در دارو حساسیت ندارید.

علائم واکنش آلرژیک شامل بثورات پوستی، مشکل در تنفس و تورم صورت، زبان یا گلو است. اگر مشکوک به واکنش آلرژیک هستید، فوراً از پزشک کمک بگیرید.

اقدامات احتیاطی و موارد منع مصرف

فلوکستین (پروزاک) با احتیاط برای زنان باردار تجویز می‌شود. زنانی که در سه‌ماهه‌ی سوم بارداری خود از پروزاک استفاده می‌کنند، ممکن است در هنگام تولد نوزاد، عوارض نامطلوبی را در نوزادان خود تجربه کنند.

اگر در حین مصرف فلوکستین باردار شده‌اید، این را با پزشک خود در میان بگذارید تا مراحل بعدی را مشخص کند. اگر در دوران شیردهی هستید، خطرات و مزایای استفاده از پروزاک را با پزشک خود در میان بگذارید.

شما نباید بدون مشورت با پزشک خود مصرف پروزاک را قطع کنید زیرا ممکن است علائم شما را بدتر کند یا باعث عود آن‌ها شود. اگر پزشک از شما بخواهد که مصرف فلوکستین را به طور ناگهانی قطع کنید، ممکن است علائم ترک مانند حالت تهوع و بی‌خوابی را تجربه کنید، اگرچه با توجه به نیمه‌عمر طولانی فلوکستین، عوارض آن نسبت به سایر داروهای ضدافسردگی کمتر رایج است.

میزان مصرف

فلوکستین توسط پزشک تجویز می‌شود که بر اساس سابقه پزشکی، تحمل دارو، شدت علائم و هر عامل دیگری که ممکن است مرتبط بداند، میزان مصرف را برای شرایط خاص شما توصیه می‌کند.

با این حال، سازنده این دارو معمولاً دوزهای زیر را برای این شرایط توصیه می‌کند:

• اختلال افسردگی اساسی: دوز شروع معمولاً 20 میلی گرم در روز است که معمولاً در صبح مصرف می‌شود. در صورتی که هفته‌ها پس از شروع، بهبودی قابل توجهی در علائم وجود نداشته باشد، پزشک ممکن است دوز مصرفی شما را افزایش دهد.
• اختلال وسواس فکری – عملی: به بزرگسالان معمولاً توصیه می‌شود که 20 میلی‌گرم در روز مصرف کنند که برای شروع صبح مصرف می‌شود، اما اغلب به 60 تا 80 میلی‌گرم در روز افزایش می‌یابد.
• پرخوری عصبی: 60 میلی گرم در روز که در صبح مصرف می‌شود، دوز معمول توصیه‌شده در درمان پرخوری عصبی است، اگرچه با دوز بسیار کمتر از این شروع می‌شود و به طور بالقوه به دوز هدف یعنی ۶۰ میلی‌گرم افزایش می‌یابد.
• دوره‌های افسردگی مرتبط با اختلال دوقطبی: 20 میلی گرم فلوکستین در روز به عنوان دوز اولیه در ترکیب با 5 میلی گرم زیپرکسا توصیه می‌شود، اگرچه ممکن است از قرص ترکیبی 25 میلی‌گرم فلوکستین و 6 میلی گرم زیپرکسا استفاده شود.
• افسردگی مقاوم به درمان: معمولاً از دوزهای مشابه فلوکستین و زیپرکسا با توصیه‌های دوره‌های افسردگی مرتبط با اختلال دوقطبی استفاده می‌شود.

به کودکان مبتلا به اختلال افسردگی اساسی و اختلال وسواس فکری- عملی معمولا دوز اولیه 10 میلی‌گرم داده می‌شود. برای افراد مسن و افرادی که نارسایی کبدی دارند نیز دوز کمتری تجویز می‌شود.

در حالی که در صورت امکان از تجویز فلوکستین به زنان باردار خودداری می‌شود، به خصوص در سه‌ماهه‌ی آخر بارداری، پزشک ممکن است مزایا و معایب را به دقت بسنجند و تصمیم به تجویز فلوکستین بگیرد.

چگونه باید فلوکستین مصرف کنیم؟

فلوکستین را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید. تمام دستورالعمل‌های روی برچسب نسخه خود را دنبال کنید و همه راهنماهای دارو یا برگه‌های دستورالعمل را بخوانید. پزشک ممکن است گهگاه دوز مصرفی شما را تغییر دهد.

کپسول را به طور کامل قورت دهید و آن را له نکنید، نجوید، یا باز نکنید.

داروی مایع را با دقت اندازه‌گیری کنید. از سرنگ ارائه شده استفاده کنید یا از دستگاه اندازه‌گیری دوز دارو (نه قاشق آشپزخانه) استفاده کنید.

ممکن است تا 4 هفته طول بکشد تا علائم شما بهبود یابد. به استفاده از دارو طبق دستور ادامه دهید و در صورت عدم بهبود علائم به پزشک خود اطلاع دهید.

اگر تغییراتی در عملکرد جنسی دارید، مانند از دست دادن علاقه به رابطه جنسی، مشکل در ارگاسم، یا (در مردان) مشکلات نعوظ یا انزال، به پزشک خود اطلاع دهید. برخی از مشکلات جنسی قابل درمان هستند.

مصرف فلوکستین را به طور ناگهانی قطع نکنید، زیرا ممکن است علائم ناخوشایند ترک داشته باشید. از پزشک خود بپرسید که چگونه با خیال راحت مصرف فلوکستین را متوقف کنید.

در دمای اتاق به دور از گرما و رطوبت، نگهداری شود.

اگر مصرف یک نوبت را فراموش کنیم چه اتفاقی می‌افتد؟

اگر یک نوبت مصرف دارو را فراموش کردید در اسرع وقت دارو را مصرف کنید، اما اگر تقریباً زمان نوبت بعدی فرا رسیده است، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید. دو دوز را در یک زمان مصرف نکنید.

اگر یک نوبت از پروزاک هفتگی را فراموش کردید، به محض یادآوری نوبت فراموش شده را مصرف کنید و نوبت بعدی را 7 روز بعد مصرف کنید. با این حال، اگر تقریباً زمان مصرف دوز هفتگی برنامه‌ریزی شده بعدی فرا رسیده است، دوز فراموش شده را رها کنید و نوبت بعدی را طبق دستور مصرف کنید. برای جبران دوز فراموش شده داروی اضافی مصرف نکنید.

اگر بیش از حد مصرف کنیم چه اتفاقی می‌افتد؟

اگر پروزاک را بیش از حد مصرف کردید به دنبال مراقبت‌های پزشکی اورژانسی باشید.

در دوره مصرف فلوکستین از چه چیزی باید اجتناب کرد؟

نوشیدن الکل می‌تواند عوارض جانبی خاصی از فلوکستین را افزایش دهد.

تا زمانی که بدانید فلوکستین چه تأثیری روی شما می‌گذارد از رانندگی یا فعالیت‌های خطرناک خودداری کنید. واکنش‌های شما ممکن است مختل شود.

نحوه نگهداری

پروزاک را می‌توان با یا بدون غذا مصرف کرد. باید در دمای اتاق و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود. این دارو را در حمام خود نگهداری نکنید زیرا حمام یا سرویس بهداشتی مرطوب است و محیط ایده‌آلی برای نگهداری نیست.

فلوکستین را در زمان توصیه شده توسط پزشک مصرف کنید که در بیشتر موارد صبح است. اگر از نوع کپسول مصرف می‌کنید، آن را کامل ببلعید، قبل از مصرف آن را له نکنید، نجوید یا برش ندهید.

مانند بسیاری از داروهای SSRI، ممکن است چندین هفته طول بکشد تا اثرات مثبت فلوکستین را مشاهده کنید. حتی اگر احساس می‌کنید هنوز بهتر نشده‌اید یا احساس می‌کنید دیگر به آن نیاز ندارید، آن را قطع نکنید.

عوارض جانبی فلوکستین

فلوکستین برخی از عوارض جانبی ایجاد می‌کند، این عوارض معمولاً با گذشت زمان از بین می‌روند. با این حال، اگر عوارض جانبی مداوم، آزاردهنده یا بدتر شدن آن‌ها را تجربه کردید، باید به پزشک خود در مورد آن اطلاع دهید.

برخی از عوارض جانبی رایج اما خفیف استفاده از فلوکستین عبارتند از:

• اضطراب
• سردرد
• میل جنسی کم
• از دست دادن اشتها
• سرگیجه
• خواب آلودگی
• بیخوابی
• تغییر وزن
• گرفتگی بینی
• دهان خشک

برخی از این علائم مدت کوتاهی پس از شروع مصرف دارو از بین خواهند رفت. با این حال، اگر عوارض جانبی جدیدی را تجربه کردید یا اگر عوارض جانبی قدیمی شروع به بدتر شدن کردند، باید آن را به پزشک خود گزارش دهید.

برخی از افراد ممکن است در هنگام استفاده از پروزاک عوارض جانبی شدیدتری را تجربه کنند. در موارد نادر، پروزاک همچنین می‌تواند باعث ایجاد بیماری نادری به نام سندرم سروتونین شود، به ویژه اگر در ترکیب با سایر داروهایی که بر سروتونین تأثیر می‌گذارند استفاده شود.

این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که سروتونین بیش از حد در بدن شما وجود داشته باشد و می‌تواند باعث علائم تب، حالت تهوع، توهم، بی‌قراری و مشکلات هماهنگی شود. اگر مشکوک هستید که علائم سندرم سروتونین را تجربه می‌کنید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.

کمتر از 1 از هر 100 نفر هنگام استفاده از این دارو عوارض جانبی شدیدی را تجربه می‌کنند.

هشدارها

اگر از هر گونه مهارکننده مونوآمین اکسیداز (MAOI) (مانند ایزوکاربوکسازید، رازاگیلین، سلژیلین، فنلزین یا ترانس سیپرومین) استفاده می‌کنید، نباید فلوکستین مصرف کنید. پروزاک معمولاً برای افرادی که حداقل 14 روز از MAOI استفاده کرده‌اند تجویز نمی‌شود. MAOI همچنین معمولاً برای افرادی که فلوکستین مصرف کرده‌اند یا کمتر از پنج هفته قبل از مشاوره مصرف پروزاک را متوقف کرده‌اند، تجویز نمی‌شود.

قبل از مصرف فلوکستین، باید حداقل 14 روز پس از قطع یک مهارکننده MAO صبر کنید. شما باید 5 هفته پس از قطع فلوکستین صبر کنید تا بتوانید تیوریدازین یا MAOI مصرف کنید.

افراد مبتلا به اختلال افسردگی اساسی که در حال حاضر مستعد تجربه افکار خودکشی هستند، ممکن است در حین مصرف پروزاک، گاهی اوقات افکار خودکشی یا بدتر شدن افکار خودکشی را تجربه کنند.

مهم است که مراقب هر گونه تغییر ناگهانی یا غیرعادی در رفتار آنها باشید، به خصوص در طول چند ماه اول استفاده. نوجوانان و جوانانی که بین 18 تا 24 سال سن دارند به ویژه در معرض خطر هستند.

اگر پیموزاید یا تیوریدازین نیز مصرف می کنید یا اگر تحت درمان با تزریق متیلن بلو هستید، نباید از فلوکستین استفاده کنید.

برخی از جوانان در اولین مصرف یک داروی ضد افسردگی افکار خودکشی دارند. نسبت به تغییرات خلق و خو یا علائم خود هوشیار باشید.

فلوکستین می‌تواند قضاوت، تفکر یا مهارت‌های حرکتی را مختل کند. هنگام کار با ماشین آلات احتیاط کنید.

هرگونه علائم جدید یا بدتر شده را به پزشک خود گزارش دهید، مانند: تغییرات خلقی یا رفتار، اضطراب، حملات پانیک، مشکلات خواب، یا اگر احساس می‌کنید تکانشی، تحریک‌پذیر، بی‌قرار، خصمانه، پرخاشگر، بی‌قرار، بیش‌فعال (ذهنی یا فیزیکی)، بیشتر افسرده، یا افکار خودکشی یا صدمه زدن به خود را دارید باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.

فلوکستین می‌تواند قضاوت، تفکر یا مهارت‌های حرکتی را مختل کند. هنگام کار با ماشین آلات احتیاط کنید.

برای اینکه مطمئن شوید فلوکستین برای شما بی‌خطر است، اگر تا به حال شرایط زیر را داشته‌اید به پزشک خود اطلاع دهید:

• سیروز کبدی
• مشکلات دفع ادرار
• دیابت
• تشنج یا صرع
• مشکلات جنسی
• اختلال دوقطبی (افسردگی شیدایی)
• سوء مصرف مواد مخدر
• افکار خودکشی
• الکتروشوک درمانی (ECT).

مصرف فلوکستین را بدون مشورت با پزشک خود قطع نکنید.

Additional Reading