۷ نکته در مورد قشقرق های کودکان

قشقرق های کودکان می‌تواند والدین را ناامید و درمانده سازد. برخی از والدین ممکن است فکر کنند که این قشقرق‌ها ممکن است نشانه‌ی مشکل بزرگتری باشد که در فرزندشان وجود دارد.

قشقرق، کج خلقی و پرخاشگری شایع‌ترین مسائل و مشکلات رفتاری کودکان مدرسه‌ای است که والدین را وادار می‌کند به دنبال دریافت کمک‌های روان‌شناسی باشند.

اولین موضوع مهمی که شما باید بدانید این است که قشقرق‌ها و کج‌خلقی‌های کودکان بخش نرمالی از رشد آن‌هاست. با وجود این، قشقرق‌های کودک ۶ ساله‌ای که تا مدت‌ها طول می‌کشد و شدت زیادی برخوردار است آن‌ها را در بزرگسالی بیشتر مستعد ناسازگاری و حتی اختلال روانی می‌کند.

آیا قشقرق های کودکان طبیعی است؟

برای کودکان کاملاً طبیعی است که گاهی اوقات قشقرق به راه بیندازند و کج خلقی کنند. با این حال، اگر کودک قشقرق‌های شدیدی انجام دهد، رفتارهای آسیب زدن به خود نشان دهد، نسبت به اشیاء پرخاشگری کند یا اینکه به سختی آرام شود می‌تواند نگران‌کننده باشد.

پژوهش‌ها نشان داده‌اند که خشونت و قشقرق‌های مکرر شاخصی از گرایش‌ به رفتارهای اخلالگرانه است، در حالیکه آسیب زدن به خود و خشونت نسبت به اشیاء در کودکان افسرده شایع است.

چه تعداد قشقرق در طول یک روز طبیعی است؟

هیچ پاسخ سر راستی به این سؤال وجود ندارد. طغیان‌های خشم یک کودک برای سه مرتبه در هفته پیامدهای متفاوتی نسبت به قشقرق شدیدی که یکبار در هفته صورت می‌گیرد که باعث اخراج او از کلاس می‌شود.

بنابراین شما بیشتر از اینکه تعداد دفعات قشقرق را به حساب بیاورید باید شدت، مدت و رفتارهای همراه با آن (مانند پرخاشگری، آسیب زدن به خود و غیره) و پیامدهای آن مانند مانند تعلیق مدرسه و اختلال در زندگی خانواده را در نظر بگیرید.

بنابراین شما نمی‌توانید تعداد طبیعی و نرمال قشقرق‌ها را برای یک کودک بشمارید.

از این رو نه تنها لازم است که تعداد دفعاتی که کودک از کنترل خارج می‌شود را به حساب بیاوریم بلکه باید رفتارهایی را که انجام می‌دهند و مدت زمانی را که قشقرق‌ها طول می‌کشند را در نظر بگیریم.

علاوه بر این، شدت و فراوانی قشقرق‌ها با افزایش سن کاهش پیدا می‌کند. اگر تعداد قشقرق‌ها کاهش نیافت و مدام رو به افزایش بود نشان می‌دهد که حتماً مشکلی وجود دارد.

چه زمانی باید نگران شد؟

در اینجا عواملی را که باید در ارزیابی جدی بودن مشکلات قشقرق فرزندتان در نظر بگیرید ذکر می‌کنم.

تعدادی از کودکان بیش از حد واکنشی هستند. آن‌ها به راحتی و خیلی سریع کنترل خود را از دست می‌دهند. برای عصبانی شدن آن‌ها فقط به مقدار کمی تحریک لازم است. این کودکان زودرنج یا همان تحریک‌پذیر محسوب می‌شوند.

تمایز مهمی بین از دست دادن کنترل و قشقرق وجود دارد. برخی از کوکان واکنش‌پذیر (واکنشی) علی‌رغم اینکه کنترل خود را برای لحظه‌ای از دست می‌دهند می‌توانند به خوبی خودشان را آرام کنند.

در یک مطالعه معلوم شد که تحریک‌پذیری در جمعیت سالم در کودکان بیشتر از نمونه‌های بالینی است. بنابراین از دست دادن کنترل به خودی خود نشان‌دهنده‌ی یک آسیب روانی نیست. کارهایی که کودکان تحریک‌پذیر انجام می‌دهند اهمیت دارد نه تعداد دفعات تحریک‌پذیری.

روان‌شناسان کودک دریافته‌اند که درجات مختلف خشم و غم، دو هیجانی است که با قشقرق ارتباط دارند. میزان شدت اغلب با نوع رفتار همبستگی دارد. ناله و شکایت، غر زدن و گریه کردن ابراز غمگینی است. جیغ کشیدن، پا کوبیدن و کتک‌کاری مشخص می‌کند که خشم بالایی در کودک وجود دارد. دادن زدن و پرت کردن نشان‌دهنده شدت متوسط خشم و پا کوبیدن به‌تنهایی کمترین میزان آن است.

مدت زمانی که قشقرق و کج خلقی طول می‌کشد نشان‌دهنده‌ی توانایی کودک در تنظیم احساسات خویش است. آن‌هایی مهارت‌ که مهارت‌های هیجانی سلام دارند می‌توانند خودشان را در طول قشقرق آرام کنند.

در جست‌وجوی چه چیزی باشیم؟

اگر موارد زیر را در قشقرق های کودک خود مشاهده کنید باید نگران شوید:

• قشقرق هایی که مکرر باشند، غیر قابل پیش بینی باشند، یا با شدت زیادِ خشم و افسردگی همراه است از لحاظ بالینی معنادار است.
• قشقرق هایی که با آسیب زدن مانند خودزدنی، کوبیدن سر، حبس کردن تنفس تا زمانی که قرمز شود، گاز گرفتن خود، بدون اینکه لازم باشد فراوانی، طول مدت، شدت آن را در نظر گرفت باید به عنوان یک مشکل جدی در نظر گرفته شود.
• زمانی که قشقرق ها عملکرد روزانه کودک یا خانواده را مختل می‌کنند. برای مثال مانع از غذا خوردن می‌شود.

چگونه با قشقرق‌های کودکان مقابله کنیم؟

اگر نگران قشقرق  کج خلقی‌های فرزندتان هستید، حتی اگر معیارهای شدید را نداشته باشد، از یک متخصص سلامت روان کمک حرفه‌ای بخواهید. فقط یک متخصص آموزش‌دیده می‌تواند تعیین کند که آیا کودک شما به کمک روان‌شناس نیاز دارد یا خیر.

شما باید زمینه، فراوانی، شدت، مدت و نوع رفتارهایی را که هنگام قشقرق‌ها انجام می‌شود را با روان‌شناس در میان بگذارید.

همچنین می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید تا فرزندانتان مهارت‌های هیجانی لازم برای مدیریت قشقرق‌هایشان یاد بگیرند.

اولویت‌ دادن به مهارت‌های تنظیم هیجانی یک گام حیاتی در مقابله با قشقرق های کودکان است.

از آنجایی که قشقرق‌های دوران کودکی با اختلال سلوک در مراحل بعدی زندگی همراه است والدین نگران تربیت آن‌ها هستند.

با این حال، کودکان در حین قشقرق به دلیل فقدان کنترل هیجان نمی‌توانند به اصطلاح باتربیت بمانند.

تربیت سخت‌گیرانه و تنبیهی نه‌تنها به کودک کمک نمی‌کند که خود را تنظیم کند بلکه با اختلال‌های روان‌شناختی دارد.

شما باید ابتدا روی آرام کردن کودک تمرکز کنید و این به معنای نادیده گرفتن تربیت کردن نیست. اولین گام این است که به آن‌ها آموزش دهید چگونه خود را آرام کنند. هنگامی که آرام شدند، اهمیت قوانین را به آن‌ها گوشزد کنید و کمک کنید که راه‌حل‌هایی برای نیازهایشان پیدا کنند. اگر می‌خواهید فرزندتان مکانیسم‌های آرام کردن خود را بیاموزد هیچ راه میانبری وجود ندارد.

هنگامی که والدین با کودکان خود تعامل می‌کنند و از احساسات تنظیم‌شده‌ی خودشان برای آرام کردن سیستم عصبی فرزندشان استفاده می‌کنند هم‌تنظیمی رخ می‌دهد.

برای اینکه هم‌تنظیمی مؤثر واقع شود والدین باید هیجانات خودشان را کنترل کنند. توانانی خودتنظیمی در مواقع آشوب و بهم‌ریختگی برای آموزش دادن آرامش به کودکان حیاتی است.

بیشتر نوزادان و کودکان نوپا زمانی که با آرامش در آغوش گرفته می‌شوند، می‌توانند از طریق تنظیم مشترک آرام شوند. اما برخی از کودکان ممکن است پذیرای در آغوش گرفتن نباشند.

می‌توانید برخی از موارد زیر را امتحان کنید تا ببینید کدام یک مناسب فرزندتان است.

• در حین قشقرق سعی کنید از طریق استدلال و مذاکره او را آرام کنید
• در آغوش بگیرید
• پشتش را لمس کنید (آرام ضربه بزنید)
• حضور داشته باشید و در کنارشان بنشینید
• همدلی کنید
• احساسات شدید آن‌ها را بپذیرید
• دلیل ناراحتی‌شان را تأیید کنید
• از آن‌ها بخواهید احساساتشان را نام ببرند
• از طریق مربی‌گری هیجان‌ها به کودکتان کمک کنید هیجاناتش را پردازش کند

آنقدر آرام بمانید تا بتوانید به درستی با قشقرق مقابله کنید

بدترین کاری که شما به عنوان والدین می‌توانید انجام دهید این است که نسبت به قشقرق‌های فرزند خود عصبانی شوید. درواقع در این حالت خود والدین نیز قشقرق دیگری به راه می‌اندازند.

کودکان به یک رفتار آرام‌بخش نیاز دارند به ویژه زمانی که در حال قشقرق هستند. بنابراین اگر نتوانید کاری کنید که آرام شوند نمی‌توانید انتظار داشته باشید که قشقرق پایان پیدا کند. بنابراین بهتر است که چند ثانیه نفس عمیق بکشید و قبل از اقدام به عمل خاصی چندثانیه فکر کنید.

به خاطر داشته باشید که قشقرق‌های کودکتان لزوماً به این معنا نیست که می‌خواهد حرف خودش را به کرسی بنشاند بلکه ممکن است نتیجه ناکامی، فقدان توجه از سمت شما یا حتی یک مشکل جسمی مانند کاهش قند خون، درد یا مشکلات گوارشی باشد. ممکن است کودکتان در مرحله درآوردن دندان است، پوشکش کثیف شده یا نیاز به خوابیدن دارد. در این موارد، تلاش نکنید از طریق مذاکره او را آرام کنید. در عوض تلاش کنید آنچه را نیاز دارند فراهم کنید و خواهید دید که که قشقرق پایان پیدا می‌کند.

• کودکان هنگامی که خوابشان می‌آید قشقرق به پا می‌کنند. بنابراین یک برنامه منظم خواب از برگشت این قشقرق‌ها جلوگیری می‌کند.
• هر وقت با فرزندان خود بیرون می‌روید خوراکی‌های سالم و مورد علاقه او را نیز به همراه خود ببرید که در صورت گرسنگی بتوانید جلوی قشقرق‌های او را بگیرید.

کودکان فقط می‌خواهند شنیده شوند و به پا کردن یک قشقرق بهترین راهی است که می‌توانند از طریق آن خودشان را ابراز کنند. بنابراین بهتر است که فرزندتان را جدی بگیرید و از او بپرسید که چه مشکلی دارد و واقعاً به آن‌ها گوش دهید تا بتوانید مشکل‌شان را برطرف کنید. تمام دقت خود را به او اختصاص دهید تا آن‌ها بتوانند برای شما مشکلشان را توضیح دهند.

البته به خاطر داشته باشید که این کار به معنای این نیست که هرچه می‌خواهد به او بدهید. نکته این است که به شکل احترام‌آمیز به او گوش دهید. چه فرزندتان یک اسباب‌بازی تازه بخواهد چه نخواهد که به مدرسه برود حق ابراز کردن دارد.

بسیاری از والدین به جای توضیح دلیل، فقط «نه» و «چون من گفتم» می‌گویند، اما این برای بچه‌ها ناامید‌کننده است. شما نیازی به توضیح طولانی ندارید، اما ارائه دلیل برای اقدامات خود به کودک کمک می‌کند تا همه چیز را درک کند و احساس کند که کنترل بیشتری بر موقعیت دارد.

برخی از کودکان ممکن است در طول قشقرق کاملاً پرجنب و جوش شوند. اگر این اتفاق افتاد، اشیای خطرناک را از سر راه کودک بردارید یا او را از خطر دور کنید.

سعی کنید از محدود کردن کودک در زمان قشقرق خودداری کنید، اما گاهی اوقات این امر ضروری و آرامش‌بخش است. ملایم باشید (از زور زیاد استفاده نکنید)، اما آنها را محکم نگه دارید. با اطمینان خاطر با کودک صحبت کنید، به خصوص اگر قشقرق ناشی از ناامیدی یا محیط ناآشنا باشد.

به فرزندتان کمک کنید که بدون توجه به هر چیزی احساس دوست داشتن داشته باشد.

گاهی اوقات بچه‌ها قشقرق به پا می‌کنند زیرا فقط می‌خواهند مقداری عشق و توجه بیشتری داشته باشند. برای تنبیه کودک، خودداری از عشق ورزیدن هرگز سیاست خوبی نیست. هر چه باشد، فرزندتان باید بداند که شما هر چه باشد او را دوست دارید.

•      از سرزنش کردن فرزندتان یا گفتن «من از شما خیلی ناامیدم» در هنگام عصبانیت خودداری کنید.
•      فرزندتان را در آغوش بگیرید و بگویید «دوستت دارم»، حتی اگر از رفتار او بسیار ناامید شده باشید.

از دلیل آرودن در وسط معرکه‌ی قشقرق‌ها خودداری کنید. به آ‌ن‌ها فرصت بدهید که خودشان را تخیله کنند. در عوض جملاتی را به او بگویید که بعداً با استفاده از آن‌ها بتواند هیجاناتش را ابراز کند مانند «احتمالاً بعد از یک روز طولانی خیلی خسته شدی» یا «از اینکه الآن به چیزی که می‌خواستی نرسیدی احساس ناکامی می‌کنی». این کار نه‌تنها به کودک کمک می‌کند که بعداً خواسته‌ها و احساساتش را به صورت کلامی ابراز کند بلکه همدلی بدون تسلیم شدن را نیز می‌آموزد. در این مواقع ممکن است به این نتیجه برسید که بهترین انتخاب شما این است که به کودک فضا بدهید تا آرام شود.

اگر فرزندتان یک قشقرق کامل به پا کرد و هیچ راهی برای اینکه شما بتوانید یک مکالمه منطقی داشته باشید استفاده از زمان آرامش بهترین انتخاب است. به او بگویید این فرصتی است که آرامش پیدا کند و احساس بهتری داشته باشد.

خودتان نیز باید در این مرحله آرام باشید تا آرامش را برای او الگوسازی کنید. در زمان آرامش نه او تهدید و نه تنبیه کنید.

اتاق خواب کودک یا مکان امن دیگری در خانه که برای تنها ماندن در مدت کوتاهی مناسب است را انتخاب کنید. در این مکان نباید وسایل بازی مانند کامپیوتر، تلویزیون یا بازی‌های دیگری وجود داشته باشد. مکان تایم اوت باید ساکت و آرام باشد تا کودک بتواند ارتباط آن با آرام شدن را درک کند.

• لطفا کودکتان را با طناب نبندید. او زندانی شما نیست و این کار بسیار خطرناک است و بیشتر به صورت تنبیه درک می‌شود نه تایم‌اوت.

به کودک توضیح دهید که وقتی به آرامش برسد حتماً با او صحبت خواهید کرد. این کار به کودک کمک می‌کند که بفهمد شما نه به این دلیل که دوستش ندارید او را به اتاق دیگری فرستاده‌اید بلکه به این دلیل است که رفتارش غیرقابل قبول بوده است. وقتی کودک آرام شد به وعده خود عمل کنید و با او صحبت کنید.

• هنگام صحبت با او سعی کنید که به‌هیچ‌وجه او را مورد سرزنش و تنبیه قرار ندهید. دلیل اینکه رفتار او نامناسب بوده را توضیح دهید و او را در آغوش بگیرید و محبت کنید.

کودک باید بداند که همیشه اگر رفتاری را انجام دهد شما مقاومت خواهید کرد و در برار رفتارهای نامناسبش از روال مشخصی پیروی می‌کنید. بنابراین هر زمانی که قشقرق به پا کرد از زمان آرامش یا تایم اوت استفاده کنید. آن‌ها به زودی یاد خواهند گرفت که جیغ کشیدن یا کتک زدن روش مؤثری برای حل مسئله نیست.

سعی نکنید کودک خود را با تسلیم شدن آرام کنید. تسلیم شدن ممکن است باعث تقویت منفی شود. این می تواند به کودک شما عادت بد بیاموزد و منجر به عصبانیت های بیشتر در آینده شود.

اگر قشقرق آن‌ها ناشی از یکی از قوانین شما، یک تکلیف ضروری یا چیزی است که آنها نباید داشته باشند، قاطع باشید.

محکم اما مهربان باشید. با مهربانی و آرامش مجدداً بیان کنید که چرا نمی‌توانند آنچه را که می‌خواهند داشته باشند.

از قشقرق ها به عنوان لحظاتی قابل آموزش استفاده می‌کند. دانستن چگونگی حل خلاقانه مشکلات یک مهارت اساسی در زندگی است. این به آنها کمک می‌کند تا در طول زندگی با اعتماد به نفس، آرام‌تر و انعطاف‌پذیرتر باشند. در نتیجه جنبه‌های مختلف زندگی آنها بهبود خواهد یافت، از جمله کارهای مدرسه، مشاغل و روابط.

در مورد راه‌های مختلفی بحث کنید که آن‌ها می‌توانند نتیجه را بهبود بخشند یا موضوع را دوباره چارچوب‌بندی کنند.

مواقعی وجود دارد که کودکان بدون دلیل آشکار قشقرق به راه میندازند. اگر اینطور است، بررسی کنید که آیا آنها خسته هستند یا گرسنه، یا اینکه اضافه‌بار حسی را تجربه می‌کنند.

کودکان ممکن است بدون اینکه بتوانند تشخیص دهند که چه چیزی آنها را ناراحت می‌کند قشقرق به راه میندازند.

به رفتارهای مثبت آن‌ها توجه و آن‌ها را تحسین کنید، در حالی که در مورد رفتارهای منفی آن‌ها صحبت بزرگی نکنید. تقویت افتراقی می‌تواند رفتارهای بد را کاهش دهد در حالی که رفتارهای خوب را تقویت می‌کند.

در لحظات آرام‌تر، در صورتی که فرزندتان چیزهایی گفته یا انجام داده است که به دیگران آسیب رسانده است، به او کمک کنید تا آسیب‌هایش را جبران کند. برای آموزش همدلی به فرزندتان، توضیح دهید که چگونه اعمال آنها بر دیگران تأثیر می‌گذارد. آنها را تشویق کنید که مسئولیت کارهایشان را بر عهده بگیرند و جبران کنند، مانند عذرخواهی یا در آغوش گرفتن، اما آنها را مجبور نکنید.

اگر نتوانستید مشکل را حل کنید باید به روان‌شناس مراجعه کنید.

کودکان مختلف به روش‌های متفاوتی نیاز دارند. اگر شما روش‌های مختلفی را آزمایش کردید ولی همچنان قشقرق‌ها به قوت خود باقی مانده‌اند زمان آن رسیده که از روانشناس کودک کمک بگیرید.

آیا مشکل ادامه دارد؟

معمولاً قشقرق ها با بزرگتر شدن کودکان کاهش پیدا می‌کنند زیرا آن‌ها روش‌های مؤثرتری را برای بیان خواسته‌های خود می‌آموزند. اما اگر همراه با افزایش سن آن‌ها قشقرق کاهش پیدا نکرد یا حتی بیشتر شد از درمانگر کمک بگیرید.

Stevenson J, Goodman R. Association between behaviour at age 3 years and adult criminality. Br J Psychiatry. Published online September 2001:197-202. doi:10.1192/bjp.179.3.197

Wiggins JL, Briggs-Gowan MJ, Estabrook R, et al. Identifying Clinically Significant Irritability in Early Childhood. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry. Published online March 2018:191-199.e2. doi:10.1016/j.jaac.2017.12.008

Carlson GA, Danzig AP, Dougherty LR, Bufferd SJ, Klein DN. Loss of Temper and Irritability: The Relationship to Tantrums in a Community and Clinical Sample. Journal of Child and Adolescent Psychopharmacology. Published online March 2016:114-122. doi:10.1089/cap.2015.0072

Sukhodolsky DG, Smith SD, McCauley SA, Ibrahim K, Piasecka JB. Behavioral Interventions for Anger, Irritability, and Aggression in Children and Adolescents. Journal of Child and Adolescent Psychopharmacology. Published online February 2016:58-64. doi:10.1089/cap.2015.0120

Giesbrecht GF, Miller MR, Müller U. The anger-distress model of temper tantrums: associations with emotional reactivity and emotional competence. Inf Child Develop. Published online 2010:n/a-n/a. doi:10.1002/icd.677

Green JA, Whitney PG, Potegal M. Screaming, yelling, whining, and crying: Categorical and intensity differences in vocal expressions of anger and sadness in children’s tantrums. Emotion. Published online 2011:1124-1133. doi:10.1037/a0024173

Belden AC, Thomson NR, Luby JL. Temper Tantrums in Healthy Versus Depressed and Disruptive Preschoolers: Defining Tantrum Behaviors Associated with Clinical Problems. The Journal of Pediatrics. Published online January 2008:117-122. doi:10.1016/j.jpeds.2007.06.030

Wakschlag LS, Choi SW, Carter AS, et al. Defining the developmental parameters of temper loss in early childhood: implications for developmental psychopathology. Journal of Child Psychology and Psychiatry. Published online August 29, 2012:1099-1108. doi:10.1111/j.1469-7610.2012.02595.x

Roy AK, Klein RG, Angelosante A, et al. Clinical Features of Young Children Referred for Impairing Temper Outbursts. Journal of Child and Adolescent Psychopharmacology. Published online November 2013:588-596. doi:10.1089/cap.2013.0005

Lunkenheimer E, Kemp CJ, Lucas-Thompson RG, Cole PM, Albrecht EC. Assessing Biobehavioural Self-Regulation and Coregulation in Early Childhood: The Parent-Child Challenge Task. Inf Child Dev. Published online April 5, 2016:e1965. doi:10.1002/icd.1965

Daniels E, Mandleco B, Luthy KE. Assessment, management, and prevention of childhood temper tantrums. Journal of the American Academy of Nurse Practitioners. Published online July 2, 2012:569-573. doi:10.1111/j.1745-7599.2012.00755.x

Wilder DA, Chen L, Atwell J, Pritchard J, Weinstein P. Brief Functional Analysis and Treatment of Tantrums  associated with Transitions in Preschool Children. Deleon I, ed. J Appl Behav Anal. Published online 2006:103-107. doi:10.1901/jaba/2006.66-04