روانشناسی محافظت از محیط زیست

روانشناسی محافظت از محیط زیست

این روزها کمتر کسی وجود دارد که از تغییرات آب و هوایی و انقراض گونه‌های جانوری و تخریب‌ زیست‌بوم‌های مناطق مختلف جهان اطلاعات نداشته باشد. میزان تخریب محیط زیست به شدت افزایش پیدا کرده است؛ از گرمای هوا گرفته تا آلوده شدن آب دریاها و اقیانوس‌ها، از خشک‌سالی گرفته تا شکار غیرقانونی گونه‌های جانوری که آن‌ها را در معرض خطر قرار داده است.

با بررسی علت این پدیده‌ها، می‌توان یک عامل مؤثر و اصلی را در تمامی آن‌ها مشاهده کرد: رفتار انسان. این ما انسان‌ها هستیم که با ندانم‌کاری‌هایمان محیط زیست را تخریب کرده‌ایم و با وجود اینکه اثرات منفی آن، روی سلامت روانی و جسمانی‌مان تأثیر می‌گذارد و حتی بقای آینده‌ی نسل انسان را با تهدید روبرو کرده است اقدامات مؤثری انجام نمی‌دهیم.

تاکنون دانشمندان زیادی در حوزه‌های مختلف مانند فلسفه و به‌خصوص زیست‌شناسی تلاش کرده‌اند آگاهی ما را از تخریب محیط زیست افزایش دهند. آن‌ها پژوهش‌ها و اقداماتی را انجام داده‌اند که گاهی اوقات بسیار مؤثر بوده‌ و گاهی با شکست مواجه شده‌اند.

اما اگر انسان‌ها عامل اصلی تخریب محیط زیست هستند پس باید روی رفتارهای انسان‌ها تمرکز کرد و تلاش کنیم رابطه‌ی انسان با طبیعت را بازسازی کنیم. این دلیلی است که یک رشته‌ی جدید به نام روانشناسی محافظت از محیط زیست (Conservation Psychology) پا به عرصه‌ی مطالعات دانشگاهی گذاشته است. اما مطالعات دانشگاهی باید هرچه سریع‌تر در بین عموم مردم گسترش پیدا کند تا جلوی فجایع زیست‌محیطی را بگیریم.

روانشناسی محافظت از محیط زیست

روانشناسی محافظت از محیط زیست مطالعه‌ی علمی روابط متقابل بین انسان و طبیعت و هدف آن ترغیب محافظت از طبیعت است. این رشته‌ی نسبتاً جدید بر محافظت از اکوسیستم‌ها، محافظت از منابع و کیفیت زندگی انسان و سایر گونه‌ها تمرکز می‌کند.

از آنجایی که اکثر مشکلات محیطی توسط رفتار انسان‌ها ایجاد شده است، برای رفع آن‌ها ضروری است که انسان‌ها رفتارهای خود با محیط زیست را تغییر دهند. روان‌شناسان درباره‌ی درک تجربه‌های انسان-طبیعت و آنچه افراد را برای محافظت از چنین روابطی برمی‌انگیزد حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.

روانشناسی محافظت از محیط زیست به طور واضحی از روانشناسی محیطی و همچنین سایر رشته‌های روانشناسی نشئت گرفته است اما از نظر تمرکز بر محیط طبیعی و جهت‌گیری بر نتایج آشکار با آن‌ها متفاوت است (انجمن روانشناسی آمریکا). همانند زیست‌شناسی محافظت از محیط زیست، روانشناسی محافظت از محیط زیست تمرکز عمده‌ای بر محافظت از تنوع زیستی و پایداری محیط زیست دارد.

روانشناسی محافظت از محیط زیست علاوه بر اینکه یک رشته‌ی مطالعاتی است، همچنین شبکه‌ای از محققان و روان‌شناسان است که با هم در جهت یک هدف مشترک کار می‌کنند.

موضوعات پژوهشی در روانشناسی محافظت از محیط زیست

• نقش انسان در طبعیت
• نگرش‌ نسبت به محیط
• ارزیابی محیط (زیبایی‌شناسی و ترجیح)
• اثرات انرژی‌بخش طبعیت
• ادراک محیطی
• شناخت محیطی
• مسیریابی
• اثرات صدا
• آب و هوا و اقلیم (شرایطی جوی)
• دما و رفتار
• باد و رفتار
• فشار و ارتفاع بارومتریک
• بلایای طبیعی
• اثرات مواجهه‌ی سمی
• آلودگی هوا و رفتار
• مدیریت اراضی طبیعی برای اوقات فراغت
• راهبردهای ترغیب رفتارهای مسئولانه در قابل محیط

روانشناسی محافظت از میحط زیست، مطالعه‌ی علمی روابط متقابل بین انسان‌ها و بقیه‌ی طبعیت است با تمرکز ويژه بر نحوه‌ی ترغیب محافظت از دنیای طبیعی. این رشته بیشتر از اینکه درون حیطه‌ی روان‌شناسی باشد، رشته‌ای متشکل از دانشمندان، پژوهشگران و کارورزان در تمام رشته‌هایی است که در کنار هم درک بهتری از زمین و رفتاری که شایسته‌ی آن است به دست می‌دهند.

روانشناسی محافظت از محیط زیست به دنبال درک این است که چرا انسان‌ها به محیط زیست آسیب می‌زنند یا به آن کمک می‌کنند و اینکه چه کاری می‌توان برای تغییر چنین رفتارهایی انجام داد.

اصطلاح محافظت از محیط زیست به هر رشته‌ای از روان‌شناسی اشاره دارد که دانش قابل فهمی درباره‌ی محیط و اثرات رفتارهای انسان بر دنیای طبیعی ارائه می‌کند. روانشناسان محافظت از محیط زیست از توانایی خود در روانشناسی برای سبز کردن و ساختن جامعه‌ای که از نظر اکولوژیکی پایدار باشد استفاده می‌کنند. علم روانشناسی محافظت از محیط زیست بر پایداری محیط زیست تأکید می‌کند که شامل نگرانی‌هایی مانند محافظت از منابع، محافظت از اکوسیستم‌ها و کیفیت زندگی انسان‌ها و سایر گونه‌هاست.

تفاوت بین روانشناسی محافظت از محیط زیست و روانشناسی محیطی

یکی از مشکلات رایج، فقدان درک تفاوت بین روانشناسی محافظت از محیط زیست و روانشناسی محیطی است.

روانشناسی محیطی تعاملات بین انسان‌ها و تمام محیط‌های فیزیکی آن‌ها را مطالعه می‌کند شامل اینکه چگونه مردم، هم محیط‌های طبیعی و هم محیط‌های ساخته‌شده را تغییر می‌دهند و چگونه این محیط‌ها آن‌ها را تغییر می‌دهند.

روانشناسی محیطی در اواخر دهه‌ی ۱۹۶۰ آغاز شد (اولین برنامه‌ی رسمی با این نام در دانشگاه شهری نیویورک در ۱۹۶۸ برگزار شد) و این اصطلاحی است که در همه‌جای دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. تعریف روانشناسی محیطی که شامل تعاملات انسان با محیط‌های طبیعی و مصنوعی (ساخته‌شده) است به آغاز آن برمی‌گردد.

روانشناسی محافظت از محیط زیست، در سال ۲۰۰۳ معرفی شده است و گروهی از روانشناسان دانشگاهی آمریکایی بودند که به مطالعات حیوانی و محیطی علاقه داشتند و تمرکز اولیه‌ی آن‌ها روابط بین انسان‌ها و حیوانات بود. این رشته در ژورنال‌های اکولوژی، سیاسی و زیست‌شناسی معرفی شد.

روانشناسان از همه رشته‌ها از جمله فلسفه، زیست‌شناسی، جامعه‌شناسی، صنعتی و سازمانی، بهداشت و روانشناسی مصرف‌کننده، همراه با بسیاری از زیرشاخه‌های دیگر مانند آموزش محیط زیست و زیست‌شناسی حفاظت، گرد هم می‌آیند تا دانش خود را برای آموزش دیگران برای همکاری و تشویق یک رابطه‌ی همسو بین انسان‌ها و محیط اطرافشان به کار گیرند.

روان‌شناسان با هم در محل‌هایی مانند باغ‌وحش‌ها و آکواریوم‌ها کار می‌کنند. باغ‌وحش‌ها و آکواریوم‌ها ممکن است فقط مکان‌هایی برای تفریح و سرگرمی به نظر برسند اما درواقع حاوی پیام‌های مثبتی هستند و به عموم مردم درباره‌ی خانه‌ها و نیازهای حیواناتی که در آنجا زندگی می‌کنند آموزش‌هایی می‌دهند.

آن‌ها تلاش می‌کنند روش‌هایی برای تعامل و آموزش عموم مردم درباره‌ی پیامدهای اعمال روزمره‌شان بر حیوانات و محیط‌شان پیدا کنند نه اینکه فقط به مشاهده‌ی حیوانات بپردازند.

روانشناسان و جامعه‌شناسان از کارگاه‌ها و اتاق‌های فکر در باغ‌وحش‌ها بازدید کرده‌اند تا ارزیابی کنند که آیا حیوانات به بهترین شکل ممکن دیده‌شده و نشان داده می‌شوند و در عین حال دانش آموزنده‌ای را به مردم ارائه می‌دهند یا خیر؟

آنچه تحقیقات روانشناسی محافظت از محیط زیست را مشخص می‌کند این است که علاوه بر تحلیل‌های توصیفی و نظری، مطالعات به دنبال کشف نحوه‌ی ایجاد انواع تغییراتی است که تأثیر فتار انسان بر محیط طبیعی را کاهش می‌دهد که به روابط پایدارتر و هارمونیک‌تر منجر می‌شود.

برخی از تحقیقاتی که در روانشناسی محافظت از محیط زیست انجام شده است، تخمین می‌زند که دقیقاً چه مقدار زمین و منابع آبی توسط هر انسان در یک نقطه‌ی خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد همراه با رشد پیش‌بینی‌شده در آینده. همچنین موضوع مهم دیگری که باید در نظر گرفته شود تقسیم‌بندی زمین برای افزایش جمعیتی است که در آینده رخ می‌دهد.

علاوه بر این، تلاش‌های محافظت به پیامدهای مثبت و منفی تنوع زیستی زندگی گیاهان و حیوانات بعد از اینکه انسان‌ها از زمین‌ها به نفع خود استفاده کردند نگاه می‌کند. افزون بر اینکه مدل‌های مفهومی بهتری ایجاد می‌شود، مطالعات بیشتری برای موارد زیر ضروری است:

موفقیت نهایی روانشناسی محفافظت از محیط زیست مبتنی بر این است که آیا تحقیقات آن به برنامه‌هایی که تفاوتی در پایداری محیطی ایجاد کرده باشد انجامیده است یا خیر؟

تحقیقات فعلی و برنامه‌ریزی برای آینده

تحقیقات روانشناسی محافظت از محیط زیست، چهار اصل مهم ترویج نگرش‌های حفاظتی مثبت را به چهار «I» تقسیم کرده است که عبارتند از:

• اطلاعات (Information)،
• هویت (Identity)،
• نهادها (Institutions) و
• مشوق‌ها (Incentives).

اطلاعات

مطالعات روانشناسی محافظت از محیط زیست نشان داده‌اند پیش‌بینی‌کننده نحوه‌ی واکنش مردم به بحران‌ها، به روش ارائه‌ی اطلاعات درباره‌ی بحران‌ها بستگی دارد. هنگامی که مردم آگاه می‌شوند که آن‌ها شخصا می‌توانند تنها از طریق اعمال ساده و انرژی شخصی به رفع بحران‌های زیست‌محیطی کمک کنند، به احتمال بیشتری رفتارهای مرتبط با محافظت از محیط زیست را انجام می‌دهند.

با وجود این، اگر به مردم گفته شود که دیگران انرژی بیش از حدی مصرف می‌کنند باعث می‌شود که رفتار خودخواهانه‌ی آن‌ها نیز افزایش پیدا کند و باعث می‌شود که واقعاً انرژی بیشتری مصرف کنند.

مطالعات دیگری نشان داده‌اند هنگامی که مردم به اثربخشی کنش جمعی باور دارند، آگاهی از تأثیرات منفی تغییرات آب و هوایی بر جامعه می‌تواند به رفتارهای طرفداری از محیط زیست منجر شود.

افزون بر این، زمانی که حمایت کافی برای بازتاب و پردازش احساسات مرتبط با آب و هوا ارائه شود، منجر به افزایش انعطاف‌پذیری و مشارکت جامعه می‌شود. آموزش مردم در مورد مزایای محافظت از محیط زیست، از جمله راه‌های آسان برای کمک به محافظت، روشی موثر برای اطلاع‌رسانی و ترویج رفتار دوستانه با محیط زیست است.

علاوه بر این، تحقیقات نشان داده‌اند که اطمینان از درک بیشتر مردم در مورد مرزهای زمین که می‌توانند به حفظ آن کمک کنند، در واقع نگرش مثبت نسبت به محافظت را بهبود می‌بخشد. وقتی مردم بیشتر در مورد مناطق محلی بدانند که می‌توانند به محافظت از آنها کمک کنند، بیشتر به آنها اهمیت می‌دهند.

دانستن بیشتر در مورد مناطق شامل دانستن میزان تنوع زیستی در آن منطقه و اطمینان از سالم ماندن اکوسیستم و محافظت از آن است.

تجزیه و تحلیل هزینه یکی دیگر از عوامل مهم است. مردم نمی‌خواهند روی زمین‌های با ارزشی که در مکان‌هایی مانند کالیفرنیا میلیاردها ارزش دارند، ریسک کنند.

هویت

یکی دیگر از مفاهیم مهم در روانشناسی محافظت از محیط زیست، هویت انسان است. به طور کلی، انسان‌ها دوست دارند که به گروه‌های اجتماعی احساس تعلق کنند و با آن‌ها همذات‌پنداری داشته باشند.

مطالعات نشان داده‌اند که این نیاز به تناسب در میان گروه‌های اجتماعی همسالان می‌تواند به صورت مثبت یا منفی تقویت شود: ارائه‌ی بازخورد مثبت در مورد قبض‌های انرژی برای صرفه‌جویی در خانه‌هایشان، مردم را تشویق می‌کند تا به مصرف کمتر انرژی ادامه دهند. نمونه‌هایی از تقویت منفی شامل استفاده از فشار علیه شرکت‌هایی است که به آلودگی شدید بدنام هستند.

اگر کسی فکر می‌کند که محافظت از جنگل‌های قدیمی اقیانوس آرام، ایده‌ی خوبی است، این امر به طور مثبت پیوندی را ایجاد می‌کند که می‌خواهد از جنگل‌های کوچکتر و حتی علفزارها نیز محافظت کند.

همین طرز تفکر می‌تواند باعث شود کسی که از محافظت از جنگل‌های قدیمی اقیانوس آرام حمایت می‌کند، در مورد ایجاد جاده‌هایی که باعث قطع درختان می‌شوند نظر منفی پیدا می‌کند.

مطالعات دیگر در مورد نگرش‌های سازگاری نشان داده است که افراد دوست دارند ترجیحات خود را با یکدیگر هماهنگ کنند. این موضوع با نگاهی به ایدئولوژی‌های سیاسی و نگرش‌های نژادی بارها نشان داده شده است و مطالعات نشان داده‌اند که این موضوع می‌تواند شامل مسائل زیست-محیطی نیز باشد.

در نهایت، مطالعات دیگر نشان داده‌اند که نحوه‌ی شناسایی یک اکوسیستم از نظر جغرافیایی توسط مردم می‌تواند بر نگرانی آنها نسبت به آن تأثیر بگذارد.

برای مثال، وقتی مردم به نجات جنگل‌های بارانی فکر می‌کنند، اغلب این مسئله را یک مشکل جهانی می‌دانند و با آمادگی بیشتری از آن حمایت می‌کنند. با این حال، اکوسیستم‌های محلی، همچنان به شکل قابل توجهی نادیده گرفته شده و محافظت‌نشده باقی می‌مانند.

نهادها

رویکرد دیگری که در روانشناسی محافظت از محیط زیست مورد توجه قرار گرفته است، استفاده از نهادهای سازمان‌یافته و دولت به عنوان پیشتازی برای ترویج محافظت است. با این حال، رهبران سیاسی تنها در صورتی می‌توانند موثر باشند که مورد اعتماد باشند.

مطالعات مربوط به بحران‌های قبلی که در آن حفظ منابع بسیار ضروری بود، نشان داد که مردم بیشتر از محدودیت‌های انرژی پیروی می‌کنند و زمانی که احساس می‌کنند می‌توانند به افرادی که آنها را هدایت می‌کنند اعتماد کنند، از رهبران خاصی پیروی می‌کنند.

به این معنا که مردم زمانی که معتقدند از روی ناچاری به انجام یک روش خاص تشویق می‌شوند و گمراه نمی‌شوند، از محدودیت‌ها پیروی می‌کنند.

مشوق‌ها

ایجاد انگیزه‌ی محافظت از طریق پاداش و جریمه رویکرد دیگری است. مطالعات نشان داده‌اند افرادی که بیشتر از طریق پیوستن به جامعه‌ی خود هویتشان را تعریف می‌کنند، نسبت به افرادی که به شدت به دنبال جدایی با جامعه اطراف خود هستند، به انگیزه‌های کمتری برای محافظت از محیط زیست نیاز دارند.

مشوق‌های پولی برای شرکت‌هایی که تلاش‌هایی برای سبزتر کردن ساختمان‌ها و شیوه‌های خود نشان می‌دهند، مؤثر است.

مطالعات همچنین نشان داده‌اند که انجام کاری به سادگی قرار دادن کنتور آب در خانه‌ها با اجازه دادن به مردم برای ردیابی میزان مصرف انرژی خود، به صرفه‌جویی در مصرف انرژی کمک کرده است.

در نهایت بررسی‌ها نشان داده است که برای جریمه کردن بهتر است مقدار آن از خیلی کم شروع شود و سپس برای تخلفات مکرر آن را بالا ببریم. اگر جریمه‌ها خیلی زیاد باشد، موضوع بیش از حد اقتصادی می‌شود و مردم نسبت به مقامات مجری جریمه‌ها بی‌اعتماد می‌شوند.

مفاهیم اصلی در روانشناسی محافظت از محیط زیست

روانشناسی محافظت از محیط زیست به طور کلی چهار مفهوم مختلف را ارزیابی می‌کند که در اولین کنفرانس روانشناسی محافظت از محیط زیست، مورد بحث قرار گرفت. اولین موضوع اصلی، خاص این رشته است و سه مورد دیگر موضوعاتی است که سابقه‌ی آن‌ها به روان‌شناسی محیطی بازمی‌گردد.

اولین موضوعی که مورد بحث قرار می‌گیرد، ارتباط انسان و حیوان است. پروژه‌ی تحقیقاتی چندنهادی (MIRP) با جدیت بر روی یافتن راه‌هایی برای ایجاد یک موضع دلسوزانه نسبت به حیوانات در جمعیت عمومی کار می‌کند.

سؤالات بسیاری برای یافتن پاسخ مربوط به راه‌هایی برای کمک به ایجاد نگرش‌های محبت‌آمیز برای حیوانات و زمین ارزیابی شد. با این پرسش‌ها و پاسخ‌ها، برنامه‌های آموزشی و تفسیری مؤثری تهیه شد که به بررسی پیشرفت کمک می‌کرد.

مفهوم دومی که در کنفرانس مورد بحث قرار گرفت، مربوط به ارتباط انسان‌ها و مکان‌ها بود. اگر فرصت‌های فراوانی برای تعاملات معنادار با جهان طبیعی در هر دو محیط شهری و روستایی وجود داشته باشد، از گفتمان جدید محافظت از محیط زیست پشتیبانی می‌شود. متاسفانه، با از بین رفتن تنوع زیستی، هر نسل شانس کمتری برای تجربه‌ی طبیعت دارد.

از سازمان‌های دولتی و خصوصی محلی خواسته می‌شود تا برای یافتن راه‌هایی برای محافظت و مدیریت زمین، گیاهان و حیوانات محلی گرد هم آیند.

چهارمین و آخرین نکته در اولین کنوانسیون روانشناسی محافظت از محیط زیست، بحث در مورد ارزش‌هایی بود که افراد برای محیط خود دارند. بر اساس فرضیه‌ی بیوفیلیا، گونه‌ی انسان در کنار سایر اشکال زندگی، تکامل یافته است و ما همچنان از نظر فیزیکی، عاطفی و فکری بر کیفیت و غنای وابستگی‌های خود به تنوع طبیعی تکیه می‌کنیم.

یک محیط طبیعی سالم و متنوع، شرط ضروری برای رضایت و شادمانی در زندگی انسان است.

آنها این ارزش‌ها را از کجا به دست آورده‌اند و آیا تا حدی ریشه‌دار شده‌اند که قابل تغییر نیستند؟ چگونه افراد تحصیل‌کرده در زمینه‌ی محیط زیست می‌توانند ارتباطات مبتنی بر ارزش را به یک جامعه، یک ملت یا حتی در سطح جهانی منتقل کنند؟

ارتباط حفاظت در زیست‌شناسی و روانشناسی

زیست‌شناسی محافظت در ابتدا به عنوان یک رشته‌ی بحران‌محور با هدف ارائه‌ی اصول و ابزار برای حفظ تنوع زیستی مفهوم‌سازی شد.

زیست‌شناسی حفاظت شاخه‌ای از زیست‌شناسی است که به حفظ تنوع ژنتیکی در گیاهان و حیوانات می‌پردازد. این رشته‌ی علمی برای مطالعه‌ی مشکلات پیچیده‌ی پیرامون تخریب زیستگاه و حفاظت از گونه‌ها تکامل یافته است.

اهداف زیست‌شناسان حفاظت، درک چگونگی تأثیر انسان بر تنوع زیستی و ارائه راه‌حل‌های بالقوه‌ای است که هم برای انسان‌ها و هم برای گونه‌های غیر انسانی مفید است.

با این حال، دانش بیولوژیکی به تنهایی برای حل مشکلات حفاظتی کافی نیست و نقش علوم اجتماعی در حل این مشکلات اهمیت فزاینده‌ای پیدا کرده است.

با دانش زیست‌شناسی حفاظتی همراه با سایر زمینه‌ها، تصور می‌شد که چیزهای زیادی به دست می‌آید.

روانشناسی به عنوان مطالعه‌ی علمی افکار، احساسات و رفتار انسان تعریف می‌شود. روانشناسی یکی از رشته‌هایی است که می‌توان از مفاهیم آن برای محافظت از محیط زیست استفاده کرد. روانشناسی می‌‌‌تواند به ارائه‌ی بینشی به استدلال اخلاقی و عملکرد اخلاقی که در قلب روابط انسان و طبیعت نهفته است کمک کند.

روانشناسی و طبیعت: ارتباط آن‌ها چیست؟

همانطور که ژاک کوستو بیان کرد، «مردم از آنچه دوست دارند محافظت می‌کنند».

چرا از چیزی که دوست داریم محافظت می‌کنیم؟ چرا برخی از مردم برای طبیعت ارزش قائل هستند در حالی که برخی دیگر ارزش قائل نیستند؟ چگونه ارتباط خود را با طبیعت تقویت کنیم، و بنابراین، آن را به عنوان چیزی که ارزش محافظت دارد در نظر بگیریم؟ روانشناسی محافظت از محیط زیست به دنبال پاسخ به چنین سؤالاتی است.

قبل از اینکه دانش خود درباره‌ی رفتار انسان را وارد تلاش‌های محافظت از محیط زیست کنیم باید تلاش کنیم تا جایی که امکان دارد در مورد رابطه‌ی انسان با طبیعت مطالعه کنیم.

تحقیقات در مورد اثرات قرار گرفتن در معرض طبیعت و ارتباط با طبیعت بر سلامت جسمی و روانی در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته است.

چندین مطالعه نشان داده‌اند که قرار گرفتن در معرض طبیعت تأثیرات مثبت عمیقی بر فرایندهای شناختی ما (حافظه، توجه، انعطاف‌پذیری شناختی و غیره)، سلامت روان (کاهش استرس، کاهش علائم افسردگی و اضطراب، افزایش شادی) و سلامت جسمانی (کاهش فشار خون، افزایش ایمنی و غیره) دارد. گوش دادن ساده به آواز پرندگان، ایستادن با پای برهنه روی زمین، و نشستن زیر نور خورشید تأثیرات مثبتی بر ذهن و بدن دارد.

آنچه که توجه به آن ضروری است این است که تفاوت قابل توجهی بین اثرات قرار گرفتن در معرض طبیعت و ارتباط با طبیعت وجود دارد. در حالی که ممکن است ما هنوز به صورت روزانه، هفتگی یا ماهانه قرار گرفتن در معرض طبیعت را تجربه می‌کنیم، اما ارتباط واقعی با طبیعت نداریم.

پیوستگی با طبیعت به عنوان میزانی تعریف می‌شود که ما طبیعت را بخشی از هویت خود می‌کنیم. علاوه بر دریافت مزایای بیشتر از ارتباط با طبیعت، تحقیقات نشان داده‌اند که ارتباط با طبیعت با رفتارهای مسئولانه‌ی محیطی، یا نگرش‌ها، اقدامات و سبک زندگی پایدار همبستگی قوی دارد.

برای تبدیل دانش‌مان به عمل، انواع مختلفی از کارها وجود دارد که منعکس‌کننده‌ی آن‌چیزی است که درباره‌ی روابط بین انسان-طبیعت و اهمیت آن برای محافظت از محیط زیست آموخته‌ایم.

یکی از تمرین‌هایی که به طور قابل توجهی برای تقویت ارتباط ما با طبیعت مؤثر بوده است، حمام کردن در جنگل است که به نام Shinrin-Yoku نیز شناخته می‌شود. حمام کردن در جنگل، که من شما را به تجربه‌ی آن تشویق می‌کنم، شامل هماهنگی با تمام حواس خود در هنگام قدم زدن در جنگل است.

حمام کردن در جنگل حتی می‌تواند به تلاش‌های محافظت از محیط زیست کمک کند، زیرا این عمل قدردانی و ارزش جنگل‌هایمان را افزایش می‌دهد و در نتیجه حفاظت از جنگل افزایش می‌یابد.

روش دیگری که هم به بهزیستی انسان‌ها و هم به حفظ محیط زیست کمک می‌کند، توسعه برنامه‌های Nature/Park Rx است. برنامه‌های Park Rx معمولاً یک تلاش مشترک بین سازمان‌های حفاظت، پارک‌های ایالتی، و پزشکان یا سایر ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی است.

برنامه Park Rx به پزشکان این امکان را می‌دهد که بیماران را با یک کارت روزانه‌ی رایگان برای رفتن به پارکی در ایالت‌های مختلف (در آمریکا) به عنوان نوعی درمان برای انواع مشکلات سلامت جسمی و روانی تجویز کنند. پزشکان همچنین می‌توانند نسخه‌ای کلی برای بیماران ارائه کنند تا زمان خود را در هر محیط طبیعی و نه فقط در پارک‌های دولتی بگذرانند.

کلام آخر

هنوز حرف‌های زیادی درباره‌ی روانشناسی محافظت از محیط زیست وجود دارد که مجال بحث درباره‌ی آن‌ها در این مقاله وجود ندارد. اما به خاطر داشته باشید که تنها راه نجات محیط زیست، اعم از زندگی انسان‌ها و سایر گونه‌ها، تنها در گرو تغییر رفتار انسان است. از این رو روانشناسی محافظت از محیط زیست می‌تواند راه‌گشانی خوبی برای افزایش تعاملات مثبت بین انسان و محیط زیست باشد.

Resources

Clayton, S., & Brook, A. (2005). Can psychology help save the world? A model for conservation psychology. Analyses of Social Issues and Public Policy, 5 (1), 87-102.

Saunders, C. D. & Myers, Jr. O. E. (Eds.) (2003). Special issue: Conservation psychology. Human Ecology Review, 10 (2).

Schmuck, P. and W.P. Schultz (eds.). 2002. Psychology of Sustainable Development. Boston, MA: Kluwer Academic Publishers.

Scott, B.A. & Koger, S.M. (2006). Teaching psychology for sustainability: A manual of resources. Supported by an Instructional Resource Award from the Office of Teaching Resources in Psychology.