یکی از اصلیترین نیازهای تمام طرحواره درمانگران، در اختیار داشتن یک راهنمای عملی طرحواره درمانی است که در آن تمامی زیر و بمهای طرحواره درمانی به صورت جلسه به جلسه توضیح داده شده باشد تا مسیر پر پیچ و خم طرحواره درمانی را هموار کرده باشد. من مؤلف کتاب راهنمای طرحواره درمانی در انتشارات ساوالان هستم و تا به حال چندین کارگاه آموزشی طرحواره درمانی مقدماتی و پیشرفته برگزار کردهام و میخواهم به شما کمک کنم تا یک راهنمای عملی طرحواره درمانی همیشه در دسترس شما قرار داشته باشد.
مشکلات طرحواره درمانگران
در برگزاری کارگاههای آموزشی طرحواره درمانی بر اساس سؤالاتی که دانشجویان مطرح میکردند توانستهام به انواع مشکلاتی که درمانگران تازهکار با آن روبرو هستند آشنا شوم. علاوه بر این دورههای سوپروایزری نیز باعث شد که در مورد مشکلات درمانگران حرفهای اطلاعاتی به دست بیاورم.
اگر شما در طرحواره درمانی تازهکار باشید و دورههای آموزشی آن را پشت سر گذاشته باشید هنوز هم برای شروع درمان کمی سردرگم هستید و نمیدانید که در اتاق درمان فرآیند طرحواره درمانی را چگونه پیش ببرید. همچنین نمیدانید که در هر جلسه ۴۵ دقیقهای به چه شکلی با مراجع خود ارتباط برقرار کنید که هم تکنیکها را انجام بدهید و هم بتوانید ارتباط درمانیتان را با مراجع حفظ کنید.
حتی درمانگران حرفهای نیز گاهی در پیچوخمهای اتاق درمان به بنبست میرسند و نمیدانند که چگونه جلسه را اداره کنند یا اینکه در مورد اجرای تکنیکها برای مراجعان خاص خود دچار مشکلاتی میشوند.
یکی دیگر از مشکلاتی که طرحواره درمانگران تازهکار و حتی حرفهای در کار خود با آن مواجهه میشوند این است که در مورد گفتگوهای درمانی و محتوای آن سؤالاتی دارند که پیدا کردن پاسخ برای آنها تا حد زیادی دشوار است.
همچنین طیف گسترده مراجعان با تشیخصهای روانشناختی مختلف نیاز به پروتکل درمانی متفاوت و سبک ارتباطی متفاوتی دارند. این امر باعث میشود که طرحواره درمانی از پیچیدگیهای بالایی برخوردار باشد.
هرچند که بهترین گزینه داشتن یک سوپروایزر همیشه از اهمیت بیشتری نسبت به سایر گزینهها برخوردار است، اما دسترسی داشتن به منابع بهروزی که به زبان ساده فرآیند درمان را توضیح داده باشد غنیمت بزرگی است.
یکی دیگر از مشکلاتی که همه ما درمانگران با آن مواجهه هستیم سردرگمی مفهومی در نظریهای است که با آن مشغول رواندرمانی هستیم. طرحواره درمانی با اینکه زبان بسیار ساده و قابل فهمی هم برای مراجع و هم برای درمانگر دارد از این قاعده مستثنی نیست، زیرا مفاهیم نظری زیادی در این نظریه وجود دارد که تسلط داشتن بر آن کار دشواری است.
از طرفی دسترسی به همه کتابها و مقالات طرحواره درمانی نیز کار دشواری است و اکثر درمانگران نمیتوانند اطلاعات خود را بهروز نگه دارند زیرا مطالب جدید و پژوهشهای نوین طرحواره درمانی مانند سایر رواندرمانیها به صورت پراکنده در سایتها و کتابهای مختلفی منتشر میشود. بنابراین دسترسی به آنها کار دشواری است. من در اسکیمالوژی و به ویژه در این وبدرسها تصمیم گرفتهام که نیاز طرحواره درمانگران تازهکار و حرفهای را به داشتن یک راهنمای عملی طرحواره درمانی برطرف کنم.
در این وبدرسها که تحت عنوان راهنمای عملی طرحواره درمانی منتشر خواهد شد من تمام تلاش خود را خواهم کرد که به صورت جلسه به جلسه فرآیند طرحواره درمانی را با جزئیات مفصل و به همراه مثالهای واقعی تشریح کنم.
البته یک نکته بسیار مهم که باید به خاطر داشته باشید این است که طرحواره درمانی یک رواندرمانی ساختاریافته مانند درمان شناختی رفتاری (CBT) نیست از این رو انتظار یک راهنمای عملی بسیار دقیق مانند CBT را نداشته باشید. من بر اساس تجربه و مطالعاتی که داشتهام تلاش میکنم تا ساختار جلسات را به صورت میانگین و تخمینی برایتان منتشر کنم.
وبدرسهای راهنمای عملی طرحواره درمانی یک مزیت دیگر هم دارد و آن هم این است که به صورت موازی مطالب خودیاری برای مراجع هم در اسکیمالوژی منتشر میشود. بنابراین این دورههای آموزشی که به صورت وبدرس ارائه میشود از جامعیت بالایی برخوردار خواهد بود.
آنچه باید از راهنمای عملی طرحواره درمانی انتظار داشته باشید:
در این دورهی آموزشی که تحت عنوان راهنمای عملی طرحواره درمانی از این پس منتشر خواهد شد شما در مورد موارد زیر راهنمایی دریافت خواهید کرد و به سؤالات شما در هر موردی به صورت مفصل پاسخ داده خواهد شد:
۱. جلسات طرحواره درمانی
- آغاز طرحواره درمانی
- جلسه اول طرحواره درمانی
- جلسه دوم تا پنجم طرحواره درمانی
- جلسات تکنیکهای شناختی
- جلسات تکنیکهای تجربهای
- جلسات الگوشکنی رفتاری
- مدیریت خاتمه درمانی
۲. روشهای ارزیابی و تشخیص
- نحوه ارزیابی و نحوه تهیه فهرست مشکلات
- استفاده از پرسشنامههای طرحواره درمانی
- تصویرسازی تشخیصی
- مفهوم پردازی موردی
- کاربرگ مفهومپردازی موردی و نحوه تکمیل آن
۳. تکنیکهای شناختی
- تکنیک بررسی شواهد
- تکنیک بازتعریف جدید از شواهد تأییدکننده طرحواره
- تکنیک سود و زیان
- تکنیک گفتگوی طرحواره
- تکنیک کارت آموزشی طرحواره
- تکنیک فرم ثبت طرحواره
۴. تکنیکهای تجربهای
- تکنیک تصویرسازی ذهنی
- تکنیک گفتگوی صندلی
- تکنیک نامه نوشتن
۵. الگوشکنی رفتاری
- تشیخص همدستان طرحواره
- کار روی سبک مقابلهای اجتناب
- کار روی سبک مقابلهای جبران افراطی
- کار روی سبک مقابلهای تسلیم
- طراحی الگوهای رفتاری سالم
- تقویت بزرگسال سالم
- تقویت کودک شاد
۶. مدیریت خاتمه درمان
- تقویت خودمختاری
- کاهش وابستگی
- مدیریت دلبستگی مراجع به درمانگر
۷. معرفی مدل ذهنیت طرحواره
- ذهنیتهای کودکانه
- ذهنیتهای مقابلهای
- ذهنیتهای والد
۸. کار کردن با ذهنیتها
- کار کردن با کودک آسیبپذیر
- کار کردن با کودک خشمگین
- کار کردن با کودک تکانشی
- کار کردن با محافظ بیتفاوت
- کار کردن با جبرانگر افراطی
- کار کردن با تسلیمشده مطیع
- کار کردن با والد تنبیهگر
- کار کردن با والد سرزنشگر
۹. طرحواره درمانی برای اختلالهای روانشناختی
- طرحواره درمانی برای اختلال شخصیت مرزی
- طرحواره درمانی برای اختلال شخصیت خودشیفته
- طرحواره درمانی برای اختلال شخصیت وسواسی
- طرحواره درمانی برای سایر اختلالهای دسته C
- طرحواره درمانی برای افسردگی و افسردگی مزمن
- طرحواره درمانی برای اختلال دوقطبی
- طرحواره درمانی برای اختلالهای خوردن
- طرحواره درمانی برای اختلال وسواس فکری عملی
۱۰. طرحواره درمانی در گروههای مختلف مراجعان
- طرحواره درمانی برای زوجها
- طرحواره درمانی گروهی
- طرحواره درمانی برای کودک و نوجوانان
- طرحواره درمانی با ترکیب مایندفولنس و درمان اکت
۱۱. تکنیکهای ارتباطی
- مواجهه همدلانه
- بازوالدینی حد و مرزدار
- برانگیختگی طرحوارههای درمانگر در اتاق درمان
۱۲. آگاهی از پژوهشهای جدید در طرحوارهدرمانی
- مقالات منتشرشده در انجمن بینالمللی طرحواره درمانی
- مقالات منتشرشده در پایگاههای عملی معتبر خارجی
- مقالات منتشرشده در پایگاههای عملی معتبر داخلی
۱۳. پاسخگویی به سوالات شما در مورد تمامی موارد قوقالذکر
عالی بود، ممنون