حساسیت به طرد: چرا نسبت به تنها ماندن نگران هستید؟

حساسیت به طرد باعث می‌شود فرد انتظار داشته باشد که ترک می‌شود و نسبت به طرد شدن، چه واقعی یا خیالی، به شدت واکنش نشان می‌دهد. منظور از «خیالی» این است که فرد اتفاقات را طوری برداشت می‌کند که انگار دیگران در حال طرد کردن او هستند در حالیکه دیگران واقعاً چنین قصدی ندارند.

به عنوان مثال، مواردی مانند پاسخ ندادن به یک پیامک می‌تواند فردی را که حساسیت به طرد دارد متقاعد کند که دیگر مورد پسند و دوست داشتنی نیست. در این حالت هیچ توضیح منطقی نمی‌تواند او را متقاعد کند که احساس دوست نداشتنی بودن او اشتباه است. بنابراین حساسیت به طرد می‌تواند به شدت فرد را دچار تنش کند. همچنین حساسیت به طرد عموماً تأثیرات منفی زیادی بر روابط می‌گذارد.

ویژگی‌های حساسیت طرد

شخصی که دارای حساسیت به طرد است عموماً رفتارها و افکار خاص خود را دارد. در ادامه اصلی‌ترین ویژگی‌های فکری و رفتاری حساسیت به طرد را معرفی می‌کنیم:

• کسی که حساسیت به طرد دارد رفتارهای عادی و معمولی دیگران را به عنوان طرد شدن از سوی آن‌ها تعبیر می‌کند. به عنوان مثال، اگر کسی جواب پیام‌های او را کمی دیر بدهد او نتیجه می‌گیرد که طرف مقابل اهمیتی برای او قائل نیست و قصد دارد که رابطه را تمام کند. در نتیجه ممکن است بسیار عصبانی یا غمگین شود و نسبت به این بی‌تفاوتی خیالی که احساس می‌کند دیگران نسبت به او دارند واکنش نشان می‌دهد.
• فردی که حساسیت به طرد دارد هنگامی که احساس می‌کند طرد شده است دیگر هیچ استدلال منطقی یا توضیح واقعیت، کمکی به بر طرف کردن نتیجه‌گیری او نمی‌کند. علاوه بر این وقتی به او اطمینان خاطر داده می‌شود که قصد ما ترک کردن تو نبوده است باز هم فایده‌ای ندارد.
• حساسیت به طرد باعث می‌شود که فرد همیشه انتظار طرد شدن داشته باشد به همین دلیل ممکن است به هر رفتاری که از شما سر می‌زند واکنش نشان دهد.
• حساسیت به طرد باعث می‌شود که فرد در روابط عاشقانه به صورت اجتنابی عمل کند. یعنی تلاش می‌کند که صمیمیت عمیق اجتناب کند، فاصله می‌گیرد، وقت نمی‌گذارد و سعی می‌کند زیاد دل نبندد یا دلبستگی‌های خود را پنهان می‌کند. علاوه بر این او در روابط عاشقانه همیشه مضطرب است زیرا انتظار دارد که دیر یا زود طرد شود. این انتظار طرد شدن عامل اصلی اضطراب‌های اوست.
• حافظه‌ی فردی که دچار حساسیت به طرد است به شدت دچار سوگیری است. این فرد عموماً خاطرات مرتبط با طرد شدن را به خاطر می‌آرود و خاطرات پذیرفته شدن در ذهنش نمی‌ماند یا برای آن‌ها اهمیتی قائل نیست.
• وقتی وارد رابطه می‌شود ابتدا رابطه را از نظر احتمال طرد شدن مورد بررسی می‌دهد.

حساسیت به طرد در مقابل احساس ملامت ناشی از حساسیت به طرد

در ادبیات روانشناسی دو اصطلاح مشابه هم وجود دارد که به مقدار زیادی با هم تفاوت دارند: حساسیت به طرد و احساس ملامت ناشی از حساسیت به طرد (RSD). احساس ملامت ناشی از حساسیت به طرد یک سندرم درد عاطفی شدید است که توسط ادراک طرد شدن یا انتقادهای بین فردی ایجاد می‌شود و بسیار شدیدتر از واکنش‌های حساسیت به طرد است.

افراد مبتلا به ADHD یا اوتیسم

در افراد مبتلا به ADHD احساس ملامت ناشی حساسیت به طرد جلوه‌ای از اختلال در تنظیم هیجان است که به نوبه‌ی خود بخشی از ADHD است. این وضعیت ناشی از تروما نیست بلکه بیشتر مبتنی بر مغز است. افراد مبتلا به RSD اغلب می‌گویند که حساسیت به طرد ویژگی‌ همیشگی آن‌ها بوده است.

حساسیت به طرد یک علامت رسمی ADHD نیست، اما اختلالات عاطفی اغلب بخشی از ADHD است.

در حالی که ارتباط بین ADHD و RSD بهتر شناخته شده است، تصور می‌شود که ارتباطی بین اوتیسم و ​​RSD وجود دارد. مطالعات مغزی کودکان مبتلا به اوتیسم واکنش‌های مغزی متفاوتی را نسبت به کودکان غیراوتیستیک در هنگام تجربه طرد پیدا کرده‌اند. این کودکان ممکن است طرد شدن را به‌طور متفاوتی پردازش کنند، به‌ویژه اگر در تفسیر نشانه‌های اجتماعی مشکل داشته باشند.

علت شناسی حساسیت به طرد

دلایل مختلفی باعث ایجاد حساسیت به طرد می‌شود. در این قسمت می‌خواهیم نگاهی به مهم‌ترین دلایل شکل‌گیری حساسیت به طرد داشته باشیم.

نقش سیستم عصبی

مطالعات زیادی در مورد دیسفوریای حساسیت به طرد و مغز وجود ندارد. تصور می‌شود که اگرچه حساسیت به طرد در انواع اختلالات سلامت روان وجود دارد، اما پاسخ‌های رفتاری، عاطفی و عصبی خاص،ممکن است در هر اختلال متفاوت باشد. با این حال، در افراد مبتلا به  ADHDسیستم عصبی، محرک‌ها را به‌گونه‌ای پردازش می‌کند که ممکن است منجر به واکنش بیش از حد به هر گونه طرد شود.

مشخص شده است که طرد، بخش‌هایی از مغز را که با توجه و پردازش عاطفی مرتبط است، همراه با تنظیم هیجانی فعال می‌کند. افرادی که حساسیت به طرد شدن بالایی دارند، ممکن است نتوانند ساختارهایی را در مغزشان فعال کنند تا پریشانی عاطفی همراه با طرد شدن را تنظیم کنند.

نشانه‌های طرد ممکن است سیستم انگیزشی دفاعی (DMS) را در افرادی که حساسیت به طرد بالا دارند را تحریک کند. این سیستم ناخودآگاه با اجتناب و پاسخ جنگ یا گریز واکنش نشان می‌دهد.

اگر فردی تجربه‌ی تروما و آسیب ناشی از طرد داشته باشد، ساختاری از مغز به نام آمیگدال به مغز کمک می‌کند تا خاطرات تروما ذخیره شود و به حافظه معنا ببخشد. دردی که با این طرد شدن مرتبط می‌شود معنا پیدا می‌کند.

درد عاطفی بیشتر از درد فیزیکی باعث فعالیت مغزی می‌شود و بیشتر آسیب می زند. به همین دلیل است که کسانی که حساسیت به طرد یا دسفوریای حساسیت به طرد بالایی دارند، هنگام درک طرد، درد فیزیکی را احساس می‌کنند.

افرادی که سابقه‌ی طرد شدن دارند، وقتی دوباره طرد می‌شوند امیگدالشان فعال می‌شود و از این رو دوباره درد عاطفی ذخیره‌شده و تروما دوباره شعله‌ور شود.

دلبستگی ناایمن

دلبستگی به معنی حضور داشتن باثبات و به موقع یک فرد حمایت‌کننده که نیازهای عاطفی ما را برآورده می‌سازد. دلبستگی در دوران نوزادی و کودکی شکل می‌گیرد و بنابراین والدین یا مراقبین ما نقش حیاتی در شکل‌گیری دلبستگی دارند. اگر آن‌ها به موقع نیازهای عاطفی و هیجانی و جسمی را در دوره‌ی کودکی برآورده کرده باشند دلبستگی ایمن شکل می‌گیرد که سنگ بنای رشد سالم شخصیت ماست.

اما اگر والدین به هر دلیلی مانند بدرفتاری، غفلت، غیبت، بی‌مهری یا سردی هیجانی با ما برخورد کرده باشند دلبستگی ایمن در ما شکل نمی‌گیرد. این رفتارهای ناکارآمد والدین منجر به شکل‌گیری دلبستگی ناایمن می‌شود.

دلبستگی ناایمن به این معناست که فرد از روابط صمیمانه اجتناب می‌کند و طردکننده است (دلبستگی اجتنابی) یا اینکه هم دلش می‌خواهد رابطه صمیمانه داشته باشد و هم از آن می‌ترسد (دلبستگی دوسوگرا) یا اینکه به طور کلی نمی‌داند که در روابط چه کاری انجام دهد و چه انتظاری داشته باشد (دلبستگی آشفته).

فردی که دلبستگی دوسوگرا و آشفته دارد به شدت نسبت به طرد شدن حساس است و می‌ترسد که تنهایش بگذارند. او هنگام جدایی واکنش عاطفی (خشم، غم، وحشت یا ترس) زیادی را از خود نشان می‌دهد. این افراد حساسیت به طرد بالایی پیدا می‌کند.

طرحواره رهاشدگی

طرحواره رهاشدگی نوعی سبک فکری و هیجانی مبتنی بر این پیش‌بینی است که هیچ رابطه‌ای ماندگار و پایدار نیست. بنابراین کسی که طرحواره رهاشدگی دارد حساسیت به طرد بالایی دارد. این افراد نسبت به هرگونه احساس جدایی واکنش نشان می‌دهد و گاهی اوقات دچار تفسیر اشتباه می‌شوند. به این معنا که رفتاری را به معنای آغاز جدایی در نظر می‌گیرند که در واقع ربطی به جدایی و طرد شدن ندارد.

طرحواره رهاشدگی نیز در دوره کودکی تحت تأثیر فرزندپروری والدین ما شکل می‌گیرد. طرحواره رهاشدگی به شدت روی روابط عاشقانه و روابط معمولی تأثیر منفی می‌گذارد زیرا این کسی که این طرحواره را دارد به خاطر حساسیت به طرد بالایی که تجربه می‌کند نمی‌تواند در روابط احساس امنیت را تجربه کند. او همیشه گمان می‌کند که قرار است طرد شود، تنها بماند، کسی دوستش ندارد، شخص دیگری به او ترجیح داده خواهد و به زودی مورد خیانت عاطفی واقع می‌شود.

این نوع طرز تفکر به نوبه‌ی خود باعث می‌شود که فرد در رابطه رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی و عاشقانه‌ی افراطی از خود بروز دهد که به نوبه‌ی خود باعث فاصله گرفتن پارتنر عاطفی از او می‌شود. در نتیجه طرحواره رهاشدگی و حساسیت به طرد در او تقویت می‌شود.

این افراد به هیچ وجه تحمل جدایی را ندارند حتی اگرا ین جدایی‌ها کوتاه‌مدت باشد مانند سر کار رفتن همسر. هنگامی که همسرش در خانه نیست نگران است، مدام زنگ می‌زند و همیشه چشم‌انتظار برگشت اوست. والدین او در هنگام کودکی وقتی او را ترک می‌کردند نه دلیل رفتارشان را توضیح می‌دادند و نه برگشتشان قابل پیش‌بینی بوده، در نتیجه فرد یاد گرفته است که هنگام جدایی باید نگران باشد.

او آنقدر به رابطه می‌چسبد که می‌تواند برای پارتنر و همسرش یک رفتار کشنده و آزاردهنده باشد. طرحواره درمانی می‌تواند به شما کمک کند که طرحواره رهاشدگی و حساس بودن به طرد را درمان کنید.

ترومای دوران کودکی

در برخی افراد، حساسیت به طرد در واقع پاسخی به تروماهایی است که تاکنون تجربه کرده‌اند. تروما به ویژه تروماهای دوران کودکی، روی سیستم دلبستگی فرد تأثیر منفی دارد. اختلال در دلبستگی منجر به اختلال در تنظیم عاطفی می‌شود و در نهایت منجر به اختلال در روابط می‌شود و می‌تواند حساسیت به طرد شدن را ایجاد نماید.

علاوه بر این، حساسیت به طرد ممکن است از بدرفتاری‌، طرد شدن، انضباط خشن، محبت مشروط والدین، قرار گرفتن در معرض خشونت خانوادگی و غفلت عاطفی در دوره کودکی ناشی شود.

تأثیر حساسیت به طرد بر روابط

حساسیت به طرد به روش‌های مختلف متعددی می‌تواند روی روابط عاشقانه و دوستانه تأثیر منفی بر جای بگذارد. افرادی که حساسیت به طرد شدن بالایی دارند ممکن است به جای اینکه توضیحات دیگری را برای رفتارهای دیگران در نظر بگیرند، رفتار آن‌ها را به عنوان نشانه‌ای از طرد شدن تفسیر کنند.

بعد از اینکه به این نتیجه برسند که رفتار مورد نظر نشانه‌ای از طرد شدن است ممکن است به گونه‌ای رفتار کنند که در نهایت پارتنر خود را از خود دور می‌کند. وقتی که شریک عاطفی خودش را عقب می‌کشد، تفسیر اشتباه فرد نیرومندتر می‌شود. زیرا تفسیر اشتباه درست از آب درآمده است. در این میان، این افراد به رفتارهایی که انجام داده‌اند توجه نمی‌کنند و صرفاً به نتیجه به دست آمده نگاه می‌کنند و به این نتیجه می‌رسند که پیش‌بینی و انتظار آن‌ها مبنی بر اینکه طرد خواهند شد حقیقت داشته است.

از طرف دیگر اعتقاد مداوم به طرد شدن می‌تواند منجر به درگیری‌های متعددی شود. شریک عاطفی گاهی کنار می‌آید، گاهی توضیح می‌دهد و در نهایت دست به مبارزه می‌زند.

این اتفاقات‌ می‌تواند منجر به از بین رفتن خوشحالی در روابط می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که بین حساسیت به طرد و افزایش پرخاشگری نسبت به دیگران رابطه وجود دارد، به خصوص اگر آنها در روابط خود سرمایه گذاری زیادی داشته باشند. تصور می شود که این به دلیل سیستم انگیزشی دفاعی (DMS)  باشد.

نظریه سیستم انگیزشی دفاعی پیش‌بینی می‌کند که در موقعیت‌هایی که احتمال طرد شدن وجود دارد، آن‌هایی که حساسیت به طرد بالایی دارند به احتمال زیاد در دفاع از خودشان پرخاشگرانه عمل می‌کنند.

اختلال‌های روانی همزمان با حساسیت به طرد

علاوه بر ADHD و اوتیسم، حساسیت به طرد شدن با چندین اختلال روانی دیگر مرتبط است. این موارد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• افسردگی (به ویژه با ویژگی‌های غیرمعمول)
• اضطراب
• تنهایی
• اختلال شخصیت مرزی
• اختلال بدشکلی بدن

اگر برای هر یک از این شرایط تحت درمان هستید، با متخصص سلامت روان خود در مورد واکنش‌های خود به طرد شدن و حساسیت به طرد صحبت کنید. آنها می‌توانند با شما همکاری کنند تا یک برنامه درمانی مناسب برای نیازهای شما ایجاد و به شما در مدیریت واکنش‌های احساسی کمک کنند.

راه‌های سالم برای مقابله با طرد شدن

طرد شدن ممکن است دردناک باشد، اما راه‌های سالمی برای مقابله با آن وجود دارد که عبارتند از:

• درد را احساس کنید و هرگونه از دست دادن را بپذیرید: ناراحتی یا ناامیدی به دلیل طرد شدن از جمله از دست دادن یک رابطه یا شغل، مشکلی ندارد. احساسات خود را تجربه کنید تا بتوانید روی آنها کار کنید.
• وضعیت را مجدداً تفسیر کنید: افرادی که حساسیت به طرد شدن دارند، تمایل دارند خود را سرزنش کنند و هر رفتار کوچکی را به عنوان طرد اصلی تلقی کنند. شرایط را طوری تفسیر کنید که منجر به سرزنش خودتان نشود. شاید طرف مقابل خیلی سرش شلوغ بود – اشکالی ندارد، حالا می‌توانید کاری را که می‌خواهید انجام دهید. با عقب نشینی و تفسیر مجدد یک طرد شدن، می‌توانید تأثیر احساسی آن را به حداقل برسانید.
• از آن به عنوان فرصتی برای انعطاف‌پذیر شدن و بازگشت به عقب استفاده کنید: طرد شدن برای همه در مقاطع مختلف زندگی اتفاق می‌افتد. مهم این است که آیا باید اجازه داد ما را از مسیر خارج کند یا نه.
• به راه خود ادامه دهید: اجازه ندهید که طرد شدن برای یک شغل یا حضور در یک تیم ورزشی، اهداف شما را از مسیر خارج کند. به تلاش خود برای رسیدن به اهدافتان ادامه دهید.
• اگر طرد شدن موضوعی دائمی است، با یک درمانگر صحبت کنید. آنها می‌توانند به شما کمک کنند تا برخی از ابزارها را برای مقابله با آن به روشی سالم ایجاد کنید.

خلاصه

در حالی که طرد شدن اغلب دردناک است، برای برخی افراد، درد آنقدر شدید است که از پاسخ احساسی معمولی بالاتر می‌رود. این حساسیت به طرد است. اغلب با شرایط رشد عصبی و سلامت روانی مانند  ADHD، اوتیسم و ​​افسردگی همراه است، اما می‌تواند به تنهایی نیز رخ دهد.

در حالی که واکنش شما به طرد شدن دردناک است، راه‌هایی برای مقابله با طرد شدن وجود دارد که ممکن است به مدیریت احساسات شما کمک کند تا زمانی که آنها از بین بروند.

سخن پایانی

حساسیت به طرد شدن بسیار واقعی است. دانستن بیشتر در مورد حساسیت به طرد یا دیسفوریای حساسیت به طرد می‌تواند به شما کمک کند تا آنچه را که اتفاق می‌افتد تشخیص دهید و چارچوبی را برای شما فراهم کند که از طریق آن به احساسات خود نزدیک شوید. اگر باعث ناراحتی می‌شود، از ارائه‌دهنده‌ی مراقبت‌های بهداشتی خود بخواهید که شما را به یک متخصص سلامت روان ارجاع دهد تا به شما در درمان حساسیت به طرد شدن کمک کند.