اختلال اضطراب فراگیر (GAD) چیست؟ تشیخص و درمان

اختلال اضطراب فراگیر نوعی خاصی از اختلال‌های اضطرابی است. اکثر افراد در برخی مواقع در مورد سلامتی، شغل، پول یا خانواده نگران هستند اما افرادی که به اختلال اضطراب فراگیر مبتلا هستند تقریباً در مورد همه‌چیز نگران هستند و این نگرانی را به صورت مداوم، افراطی و آزاردهنده تجربه می‌کنند.

اغلب، افرادی که به اختلال اضطراب فراگیر مبتلا هستند نمی‌توانند خود را آرام کنند و در تمرکز کردن روی تکالیف و وظایف خود مشکلاتی دارند. آنها نشانه‌های جسمانی مانند بی‌قراری، عرق‌ریزی، مشکلاتی در خوردن و خواب را تجربه می‌کنند.

بر اساس نظرات متخصصان سلامت روان و پژوهش‌های همه‌گیری‌شناسی نزدیک ۳ درصد افراد بزرگسال اختلال اضطراب فراگیر را در طول یک سال قبل تجربه کرده‌اند و حدود ۹ درصد افراد زمانی در طول زندگی خود مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر می‌شوند. اما درمان مناسب – شامل دارودرمانی و رواندرمانی – می‌تواند به افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر کمک کنند که نشانه‌های خود را مدیریت کنند و زندگی ثمربخشی داشته باشند.

نشانه‌های اختلال اضطراب فراگیر

تشخیص اختلال اضطراب فراگیر بسیار کار دشواری است زیرا همه ما در زمان‌هایی دچار نگرانی‌هایی درباره برخی مسائل می‌شویم. از طرف دیگر حمله‌ی وحشتزدگی در اختلال اضطراب فراگیر وجود ندارد و افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر معمولاً گمان می‌کنند که صرفاً نگرانی زیادی دارند.

با این وجود، نگرانی مفرط می‌تواند بسیار طاقت‌فرسا باشد بنابراین بهتر است نشانه‌های اختلال اضطراب فراگیر را خوب بشناسیم تا این اختلال بدون درمان باقی نماند و بتوانیم به موقع کمک مناسب دریافت کنیم.

اولین قدم برای شناختن نشانه‌های اختلال اضطراب فراگیر مراجعه به کتاب راهنمای تشخیصی اختلالات روانی است که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا (APA) منتشر می‌شود سر بزنیم. این راهنما به عنوان DSM شناخته می‌شود که امروزه ویراست پنجم آن در اختیار تمامی متخصصان سلامت روان قرار دارد.

در بزرگسالان، نگرانی می‌تواند در مورد مسئولیت‌های شغلی یا عملکرد، سلامت خود یا سلامت اعضای خانواده، مسائل مالی و سایر شرایط عادی زندگی روزمره باشد. در کودکان، نگرانی بیشتر در مورد توانایی‌های آنها یا کیفیت عملکرد آنها (به عنوان مثال، در مدرسه) است. بسیاری از افراد مبتلا به GAD نیز علائمی مانند تعریق، حالت تهوع یا اسهال را تجربه می‌کنند.

ارزیابی

در طول یک ارزیابی، روانشناس از معیارهای تشخیصی، ارزیابی‌های استاندارد و قضاوت بالینی برای تشخیص اختلال اضطراب فراگیر استفاده می‌کند.

به طور کلی، روانشناس در مورد نشانه‌های اختلال اضطراب فراگیر به از سؤالات بازپاسخ استفاده می‌کند، اما ممکن است از مراجعه‌کننده نیز خواسته شود که پرسشنامه‌هایی را نیز تکمیل کند. این اقدامات معمولاً می‌تواند به تعیین تشخیص یا شدت نشانه‌ها کمک کند.

در مراکز مراقبت تخصصی، مانند کلینیک اختلالات اضطرابی، گاهی اوقات از ابزارهای ارزیابی استاندارد برای ارزیابی علائم استفاده می‌شود. در این مورد، روانشناس یک مصاحبه نیمه‌ساختار‌یافته انجام می‌دهد. مصاحبه احتمالاً شامل مجموعه‌ای استاندارد از سؤالات است و پاسخ‌های درمانجو به روانشناس کمک می‌کند تا تشخیص دقیق بدهد.

مصاحبه های تشخیصی رایج و معتبر برای بزرگسالان شامل مصاحبه بالینی ساختاریافته برای اختلالات روانی (SCID) و مصاحبه اضطراب و اختلالات مرتبط است. یک نسخه کودک از ADIS وجود دارد که در آن از والدین و کودک در مورد نشانه‌های کودک سؤال می‌شود. این مصاحبه‌ها همچنین وجود سایر شرایط مرتبط مانند افسردگی را ارزیابی می‌کنند.

خود ارزیابی

اگر فعلاً قصد مراجعه به روانشناس را ندارید می‌توانید یک ابزار خود‌غربالگری آنلاین مختصر برای بزرگسالان یا کودکان ارائه شده توسط انجمن اضطراب و افسردگی آمریکا (ADAA) را تکمیل کنید. این پرسشنامه به زودی توسط ما در اسکیمالوژی منتشر می‌شود.

به خاطر داشته باشید اگر این کار را انجام می‌دهید، همچنان باید با یک متخصص سلامت روان یا پزشک برای تشخیص و درمان مناسب صحبت کنید.

علت‌های ایجاد اختلال اضطراب فراگیر

هیچ علت منحصر به فردی برای اختلال اضطراب فراگیر (GAD) که شناسایی شده باشد وجود ندارد. شواهد نشان داده است که عوامل متعددی معمولاً نقش دارند و بر شکل‌گیری اختلال اضطراب فراگیر  تأثیر می‌گذارند. برخی از عوامل رایج عبارتند از مواردی مانند:

• استعداد ژنتیکی
• شیمی مغز
• پیشینه خانوادگی
• تأثیرات اجتماعی
• تجربیات زندگی

ژنتیک

ژنتیک شما ممکن است در تعیین اینکه آیا به GAD مبتلا خواهید شد یا خیر، نقش داشته باشد. مانند بسیاری دیگر از شرایط سلامت روانی و پزشکی، یک فرد می تواند از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به علائم خاصی باشد. این در مورد اختلال اضطراب فراگیر نیز مشابه است.

پیشرفت‌های تکنولوژیکی و روش‌شناختی به محققان این امکان را داده است تا نقش ژن‌ها در ایجاد GAD را با جزئیات بیشتری بررسی کنند، اما تحقیقات هنوز در مراحل اولیه است.

به عنوان مثال، می‌دانیم که اگر یک فرد نشانگرهای ژنتیکی خاصی به آنها منتقل شده باشد، می‌تواند در برابر ابتلا به GAD آسیب‌پذیری ژنتیکی داشته باشد. آسیب‌پذیری، در ترکیب با عوامل محیطی خاص، می‌تواند باعث ایجاد علائم شود.

مطالعات نشان داده است که به طور کلی بستگان درجه یک فرد مبتلا به GAD بیشتر در معرض ابتلا به اختلالات خلقی و اضطرابی، و به ویژه با افزایش خطر خاص برای ابتلا به GAD هستند.

اقوام درجه یک شامل اعضای خانواده هستند که از نزدیک با شما مرتبط هستند، مانند والدین، خواهر و برادر یا فرزند.

در نهایت، زنان به طور کلی بیشتر مستعد ابتلا به اختلالات اضطرابی هستند. در واقع، آمار ADAA نشان می‌دهد که زنان در واقع دو برابر بیشتر در معرض ابتلا به یک اختلال اضطراب فراگیر هستند.

اگرچه این بیماری معمولاً در حدود 30 سالگی شروع می‌شود، بسیاری از کسانی که تشخیص داده می‌شوند، سال‌ها قبل از مراجعه به یک متخصص و تشخیص صحیح، با نشانه‌های اختلال اضطراب فراگیر دست و پنجه نرم می‌کردند. GAD به تدریج و با بیشترین خطر بین دوران کودکی و میانسالی ظاهر می‌شود.

ساختار مغز

سیستم لیمبیک مجموعه‌ای از ساختارهای مغزی است که در کنار سایر عملکردها، در تنظیم بسیاری از واکنش‌های احساسی اساسی ما نقش دارد.

آمیگدال

آمیگدال، به ویژه، بخشی از سیستم لیمبیک است که در پاسخ خودکار ترس، و همچنین در ادغام حافظه و احساسات نقش دارد.

اگرچه تحقیقات زیادی در مورد عملکرد آمیگدال بر روی اختلالات اضطرابی مانند اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) متمرکز شده است، اما در اختلال اضطراب فراگیر نیز نقش عمده‌ای دارد.

با درک این موضوع که آمیگدال بازیگر مهمی در توانایی افراد برای تشخیص و احساس ترس است، ممکن است تعجب‌آور نباشد که مطالعات تصویربرداری از افراد مبتلا به GAD نشان دهنده افزایش فعالیت آمیگدال در طول پردازش احساسات منفی باشد.

این فعالیت شدید در آمیگدال است که محققان معتقدند ممکن است بر تفسیرهای نادرست رفتار اجتماعی برای بیماران مبتلا به GAD تأثیر بگذارد.

افراد مبتلا به GAD ممکن است یک نشانه اجتماعی یا تعامل را به طور نادرست به عنوان تهدیدکننده درک کنند، در حالی که واقعاً تهدیدکننده نباشد.

ماده خاکستری مغز

حجم ماده خاکستری عامل دیگری است که در رابطه با GAD و سایر اختلالات اضطرابی و خلقی مورد تحقیق قرار گرفته است. افزایش حجم ماده خاکستری در نقاط خاصی از مغز به طور مکرر در افراد مبتلا به GAD در مقایسه با گروه کنترل مشاهده شده است.

یک ناحیه از مغز که به طور مداوم افزایش حجم ماده خاکستری را در بیماران مبتلا به GAD نشان می دهد، پوتامن راست نامیده می‌شود.

محققان دریافتند که حجم بیشتری از ماده خاکستری در پوتامن سمت راست با بدرفتاری دوران کودکی همبستگی مثبت دارد.

به عبارت دیگر، هرچه گزارش بدرفتاری در دوران کودکی بیشتر باشد، احتمال افزایش حجم ماده خاکستری در آن ناحیه از مغز آنها بیشتر است.

تجربه‌های زندگی

اگرچه عوامل ژنتیکی و بیولوژیکی به وضوح در ایجاد GAD نقش دارند، درصد بیشتری از خطر ابتلا به GAD در عوامل پیچیده روانی، محیطی و اجتماعی نهفته است.

تجربه تروما

تروما یعنی ضربه‌های تلخ دوران کودکی. محققان سلامت روان دریافته‌اند که ضربه در دوران کودکی می‌تواند خطر ابتلا به GAD را در فرد افزایش دهد. تجربیات دشوار مانند سوءاستفاده‌ی جسمی و روانی، بی‌توجهی، مرگ یکی از عزیزان، ترک، طلاق یا انزوا، همگی می‌توانند از عوامل موثر باشند.

زمانی که فردی تجربیات بسیار سختی را پشت سر گذاشته است که احساس عدم اطمینان، تحقیر یا دلهره برای اعتماد به دیگران در او ایجاد می کند، قابل درک است که ممکن است در موقعیت‌های مختلف در آینده مضطرب شود.

جالب توجه است، تحقیقات نشان داده است که رویدادهای زندگی که منجر به احساس فقدان، تحقیر، به دام افتادن و خطر می‌شود، پیش‌بینی‌کننده قابل اعتمادی برای ایجاد و شروع اختلال اضطراب فراگیر هستند.

برای پزشکان و پزشکان سلامت روان مهم است که تاریخچه خانوادگی و اجتماعی را جمع آوری کنند زیرا این اطلاعاتی است که می تواند به تشخیص دقیق کمک کند.

رفتار آموخته شده

برخی از دانشمندان علوم رفتاری بر این باورند که اضطراب یک رفتار آموخته شده است، و نشان می‌دهد که اگر فردی والدین یا مراقبی داشته باشد که رفتار مضطرب نشان می‌دهد، ممکن است تمایل داشته باشد همان رفتار اضطرابی را منعکس کند.

کودکان از مراقبان و سایر افراد مهم نزدیک خود یاد می‌گیرند که چگونه با موقعیت‌های چالش‌برانگیز و استرس‌زا کنار بیایند. هنگامی که آنها روش‌های کمتر مؤثر مدیریت استرس را مدل‌سازی می‌کنند، کودکان تمایل به انجام همین کار دارند. این تجربیات اولیه یادگیری اجتماعی می‌تواند بر ایجاد اضطراب طولانی مدت تأثیر بگذارد.

عوامل اجتماعی

محققان دریافته‌اند که استفاده از رسانه‌های اجتماعی، به ویژه بیش از حد، می‌تواند به میزان زیادی بر سلامت روان تأثیر بگذارد و گاهی اوقات منجر به اضطراب و افسردگی می‌شود.

افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر در تعاملات اجتماعی دچار تفسیرهای نادرست می‌شوند و همین اتفاق در رسانه‌های اجتماعی رخ می‌دهد و حتی بیشتر از تعاملات چهره به چهره، زیرا در رسانه‌های اجتماعی نشانه‌ها و زبان غیرکلامی را از دست می‌دهیم.

عوامل سبک زندگی

علاوه بر این، عوامل سبک زندگی مانند موادی که استفاده می‌کنیم و روابط ما می‌تواند خطر ابتلا به اضطراب را افزایش دهد.

• کافئین. استفاده از مواد اعتیادآور روزمره مانند کافئین می‌تواند احساس نگرانی یا عصبی بودن را تشدید کند و در ایجاد اضطراب نقش داشته باشد. تکیه بر منابع کافئین مانند قهوه، چای، نوشابه و نوشابه‌های انرژی‌زا می‌تواند باعث ایجاد احساس بی‌قراری و اضطراب در برخی افراد شود، مخصوصاً زمانی که در مقادیر زیاد استفاده شود.
• روابط. روابط می‌تواند منبع آرامش بزرگ و همچنین درد باشد. روابط می‌تواند منبع مهمی از اضطراب به ویژه برای زنان باشد.

• استرس شغلی. کار می‌تواند منبع بزرگی از استرس باشد و به محرکی در ایجاد اضطراب تبدیل شود. هنگامی که به دنبال کار می‌گردید، ممکن است خود را در حال رقابت با بسیاری از افراد دیگر که دارای صلاحیت و تجربه بالایی هستند، بیابید، که باعث ایجاد استرس در ارتباط با توانایی تامین مایحتاج خود و خانواده می‌شود. استرس شغلی، به ویژه از دست دادن شغل، می‌تواند منبع مهمی برای تشدید اضطراب باشد.

تحقیقات نشان داده است که دو عامل مؤثر در اضطراب، مخصوصاً مربوط به زنان، ترس و/یا تحقیر توسط شریک فعلی یا شریک زندگی سابق است. تجارب خطرناک و ترسناک در روابط صمیمانه نیز می‌تواند بر ایجاد اضطراب تأثیر بگذارد.

درمان اختلال اضطراب فراگیر

روان‌درمانی

روان‌درمانی یک شکل محبوب درمان برای GAD است. رویکردهای شرح داده‌شده در زیر می‌توانند همپوشانی داشته باشند، اما با تئوری‌ها و تأکیدات متفاوت هدایت می‌شوند.

• درمان شناختی رفتاری. درمان شناختی رفتاری یا CBT یکی از انواع رایج رواندرمانی برای GAD است. این درمان به درمانجو کمک می‌کند افکار غلط، تفسیرهای نادرست و خطاهای فکری خود را تشخیص دهد و به کمک درمانگر به شیوه‌ی صحیحی در مورد تعاملات اجتماعی و خطرات موجود فکر کند.
• درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد. این درمان به درمانجو کمک می‌کند که دست از مبارزه با افکار منفی خود بردارد و آن‌ها را بپذیرد و در عوض به یک زندگی که در راستای رسیدن با ارزش‌های شخصی خود است گام بردارد.
• طرحواره‌درمانی. طرحواره‌درمانی به درمانجو کمک می‌کند ریشه‌های شکل‌گیری مشکلات خود و اضطراب فراگیر را درک کند و از طریق تکنیک‌هایی آن‌ها را درمان کند. این درمان معتقد است که افراد مبتلا به اختلال اضطراب در دام تله‌های زندگی یا طرحواره‌های ناسازگار گیر افتاده‌اند مانند طرحواره نقص/شرم و آسیب‌پذیری. طرحواره نقص و شرم باعث می‌شود که فرد گمان کند به اندازه کافی خوب و ارزشمند نیست و نمی‌تواند روابط سالم و رضایت‌بخشی با دیگران داشته باشد. از این رو در موقعیت‌های اجتماعی دچار اضطراب می‌شود. از طرف دیگر طرحواره آسیب‌پذیری باعث می‌شود که فرد بر این باور باشد که همیشه خطری در کمین اوست و او توانایی کنترل آن‌ها را ندارد.

دارودرمانی برای اختلال اضطراب فراگیر

داروهای اضطراب با تعامل با مواد شیمیایی مغز به نام انتقال‌دهنده‌های عصبی کار می کنند. داروهای خاص ممکن است مانع جذب یا افزایش عملکرد یک یا چند مورد از این مواد شیمیایی شوند.

انواع مختلفی از داروهای مورد استفاده در درمان اضطراب عبارتند از:

• مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)
• مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs)
• داروهای ضد اضطراب
• داروهای ضد افسردگی سه‌حلقه‌ای

همچنین، دسته دیگری از داروهای ضد‌افسردگی “قدیمی‌تر” – مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) – گاهی اوقات استفاده می‌شود.

داروهای ضد افسردگی توانایی خوبی برای کمک به علائم GAD دارند، اما ممکن است چند هفته طول بکشد تا اثر کنند. داروهای SSRI مانند سرترالین (Zoloft) یا فلوکستین (Prozac) معمولاً یک انتخاب خوب و خط اول برای درمان GAD در نظر گرفته می‌شوند زیرا آنها داروهای نسبتاً ایمنی هستند که معمولاً توسط افراد به خوبی تحمل می‌شوند.

داروهای ضداضطراب، مانند بنزودیازپین‌ها، علت اصلی اضطراب را درمان نمی‌کنند، اما در درمان علائم موثر هستند. با این حال، این دسته از داروها دارای معایب قابل توجهی هستند، از جمله عوارض جانبی بالقوه مانند آرام‌بخشی و تمایل به ایجاد اعتیاد. بوسپیرون (Buspar)  یکی از داروهای این دسته است که برای درمان GAD تایید شده است و به عنوان اعتیادآور شناخته نشده است. شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه بوسپیرون ممکن است به تقویت داروهای ضد افسردگی نیز کمک کند.

داروهای ضد افسردگی سه‌حلقه‌ای نوع قدیمی‌تری از داروهای ضدافسردگی هستند که کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند زیرا ممکن است عوارض جانبی بالقوه قابل توجهی داشته باشند.

چه زمانی به دنبال کمک باشیم؟

بسیاری از افرادی که با GAD دست و پنجه نرم می‌کنند قبل از کمک گرفتن، نشانه‌های اختلال اضطراب فراگیر را برای مدت طولانی تجربه می‌کنند. دستیابی به تشخیص ممکن است چالش برانگیز باشد، به خصوص زمانی که اضطراب بسیار ثابت و گسترده باشد.

تماس با یک ارائه‌دهنده‌ی سلامت روان یا سایر روانشناسان بالینی گامی شجاعانه است که می‌تواند به روشن شدن آنچه در حال رخ دادن است کمک کند و به نوبه خود منجر به ایجاد یک برنامه مراقبتی شود که می‌تواند به شما در یافتن آرامش و بازیابی حس خوب کمک کند.

اگر متوجه می‌شوید که دائماً به دنبال اطمینان از دیگران هستید، یا مکرراً روش‌های مختلف مدیریت استرس و آرامش را بی‌فایده امتحان می‌کنید، ممکن است ارزش تماس با یک متخصص را داشته باشد.

همچنین، بدانید که تجربه نکردن حملات پانیک یکی دیگر از دلایل اصلی است که افراد برای اضطراب خود به دنبال کمک نیستند. نگرانی آن‌ها ممکن است مزمن و نگران‌کننده باشد، اما، چون دوره‌هایی از حملات پانیک حاد وجود ندارد، آن‌ها به سادگی چالش‌های خود را تا حد یک «نگرانی» مطرح می‌کنند.

با این حال، به یاد داشته باشید که GAD از این نظر متفاوت است که حملات پانیک معمولاً وجود ندارد، بنابراین اجازه ندهید این عامل شما را از جستجوی کمک باز دارد.

علاوه بر این، به علائم فیزیکی که همراه با نگرانی شما هستند نیز توجه داشته باشید. با ادامه اضطراب، ممکن است چالش‌های بیشتری با مواردی مانند سردرد، هضم غذا، بی‌قراری و خستگی پیدا کنید.